Klik hier voor aanmelden.

De reis gaat door Nederland en België en voert langs:

• Smart Campus Leerpark in Dordrecht, een mbo-campus die bedrijven naar zich toe haalt;
• Open Manufacturing Campus (OMC) in Turnhout, een uit Philips voortgekomen bedrijvencampus met gedeelde (test)faciliteiten die succesvol is in het aantrekken van innovatieve maakbedrijven; de campus heeft de ambitie de meest productieve vierkante kilometer van België te worden;
• Het Eindhovense Brainport Industries Campus (BIC), een duurzaam en innovatief werklandschap voor de hightechmaakindustrie. Hier innoveren en produceren bedrijven, overheden en onderwijsinstellingen onder één dak;
• De Life Science Campus Pivot Park in Oss, die feitelijk uit een reddingsoperatie ontstond nadat medicijnfabrikant MSD zich gedeeltelijk terugtrok en de provincie Noord-Brabant, gemeente Oss en het ministerie van Economische Zaken MSD-onderzoekers in de gelegenheid stelden nieuwe bedrijven te starten in oude MSD-gebouwen. Inmiddels zijn en worden nieuwe gebouwen toegevoegd aan de campus, die onderdeel uitmaakt van een veel grotere lifescience-cluster, om in de vraag naar nieuwe bedrijfsruimte te kunnen voorzien. Provincie en gemeente staan nu voor de keuze om het campusvastgoed wel of niet te verkopen aan een externe investeerder.
   

Tijdens de reis, die onder inhoudelijke leiding staat van campusexpert Gregor Heemskerk (partner TwynstraGudde), onderzoeken we wat de leasons learned zijn van de bovengenoemde innovatiehotspots.

Centrale vraag is: hoe ontwikkel je een campus en wat komt daarbij kijken?
Op de campussen werken triplehelixpartners samen: het draait om kennisuitwisseling tussen bedrijven en onderwijsinstellingen, vaak gefaciliteerd door de overheid. Een belangrijke rol is daarbij weggelegd voor de campusorganisatie.

Wat doet zo’n campusorganisatie nu precies? En hoe wordt de campusorganisatie gefinancierd?
Aandachtspunt is dat de zeggenschap tussen productie, innovatie en onderwijs in evenwicht moet zijn. Als bedrijven gaan domineren, bestaat het risico dat het kortetermijnbelang gaat prevaleren. Maar als onderzoeks- en onderwijsorganisaties te veel invloed krijgen, dan is het risico dat er te weinig wordt doorgepakt.

Hoe zijn de vier hotspots met die spanning omgegaan?
Het bouwen van een campus vergt een lange adem. Het gaat dus om de kunst om community’s te vormen en te onderhouden, om bedrijven te trekken en om netwerken en ecosystemen te bouwen.

Welke instrumenten kunnen hiervoor worden ingezet? Hebben Dordrecht, Turnhout, Eindhoven en Oss hetzelfde handelingsrepertoire, of handelen zij toch weer net anders?

Dag 1 – woensdag 19 april 2023
Verzamelen achter Station Amersfoort Centraal (voor automobilisten is er een grote P+R)
Met de bus naar Dordrecht - Programma Smart Campus Leerpark
Lunch
Busreis naar Turnhout - Programma Open Manufacturing Campus (OMC)
Check-in hotel
Avondprogramma in Turnhout

Dag 2 – donderdag 20 april 2022
Busreis naar Eindhoven - Programma Brainport Industries Campus
Lunch
Busreis naar Oss - Programma Pivot Park

Een volledig programma met tijden volgt spoedig.

Tijdens de busreis wordt teruggeblikt op de inhoud. Deelnemers ontvangen een uitgebreid reisverslag met lessen

Facts & Figures
2-daagse campusreis
19 & 20 april 2023
Kosten: € 1450,00 (ex. btw)
Compleet verzorgd inclusief maaltijden, consumpties, overnachting, mogelijke entreegelden, vervoer en reisbegeleiding
Organisatie: BT, TwynstraGudde, SKBN
Aanmelden 

Bedrijventerreinen staan weer volop in de aandacht. Niet alleen wordt er naar deze gebieden gekeken om ondernemers voldoende ruimte te geven, steeds meer gaat het om termen als energietransitie, werkklimaat, biodiversiteit en klimaatadaptatie. Het doel is een groen gezond bedrijventerrein dat antwoord geeft op klimaatuitdagingen, en een aantrekkelijke omgeving biedt voor werknemers en ondernemers. Tijdens de Groene Gezonde Bedrijventerrein Estafette in Deventer, gaan we samen met u op zoek naar de juiste integrale manier om bedrijventerreinen te herstructureren én te vergroenen.

MELD JE NU AAN

PROGRAMMA

12.30 uur Inloop

13.00 uur Welkom door moderator Margot Ribberink

13.10 uur Keynote
De opgave voor een groene gezonde werkomgeving. Ex- Rijksbouwmeester Floris Alkemade deelt zijn visie over hoe we de grote opgaven van deze tijd het beste kunnen aanpakken. Fundamentele veranderingen in ons denken en handelen zijn daarbij noodzakelijk. Zeker als het gaat om het creëren van groene gezonde werklandschappen. Iedereen is aan zet, maar hoe dan? Wat betekent dit voor de (her)inrichting van onze bedrijventerreinen? Floris neemt ons in zijn visie naar hoe het wél kan.

14:15 uur Keynote
Bewust ondernemen. Inspirerend verhaal van Overijsselse ondernemer die met aandacht voor medewerkers en duurzaamheid heeft geïnvesteerd in een gezonde groene werkomgeving. Arap-John Tigchelaar; directeur Transferro.

14.45 uur Korte pauze

15.00 uur Workshops
Zelf aan de slag met de uitdaging (in kleinere groepen)

Workshop 1 Herstructureringsopgave als kans voor verduurzaming mét een businesscase.
Hoe verzilver je de kansen voor verduurzaming en kun je deze in een businesscase verwerken? Welke hobbels kun je tegen komen? De spreker volgt nog.

Workshop 2 Samenwerken in een PPS voor vergroening van werklocaties
Bergweide 4 in Deventer is een bedrijvenpark dat veel economische waarde
biedt. Er wordt gewerkt aan het bereiken van een multipliereffect door
middel van het opzetten van een PPS. Hoe organiseer je dat, en wat kunnen
we leren van de aanpak in Deventer? Met Menno ten Heggeler.

Workshop 3 Het belang van biodiversiteit en de verschillende rollen van stakeholders
Begeleid door Eddy Schabbink van IPC Groen. Voor diverse belanghebbenden
interessant maar richten ons met name op Bestuursleden van
Ondernemersverenigingen. De reis van Hessenpoort/Transferro dient als
voorbeeld.

Workshop 4 Voldoende ruimte voor bedrijven en het versnellen van verduurzaming
In deze workshop georganiseerd door het Kennisnetwerk Regionale
Economie Overijssel verkennen we de mogelijkheden om voldoende ruimte
te behouden voor bedrijvigheid en bieden we concrete handvatten om de
duurzaamheidstransitie op bedrijventerreinen te versnellen.

Workshop 5 Vergroenen van bedrijventerreinen: bedrijven als trekker
Een bedrijventerrein waar al veel is gebeurd op het gebied van biodiversiteit
en klimaatadaptatie, is het High Tech Systems Park (HTSP) in Hengelo.
Hogeschool Saxion heeft in opdracht van Transitiemakers en Thales
onderzoek gedaan naar een gebiedsgerichte aanpak voor de vergroening
van bedrijventerreinen. Hoe werkt dat als een bedrijf trekker is? Wat kunnen
we leren van de succesfactoren? Hoe werkt dat met doorpakken? En hoe
kunnen we dat vertalen naar jouw eigen praktijk?

Workshop 6 Ontwerpen van Groen en Gezond
Een ontwerpatelier met lokale MKB’ers om een start te maken met het
ontwerp voor het revitaliseren van een bedrijventerrein in Deventer;
concrete impact! Ook leerzaam om te kijken hoe dit bij jou zou kunnen.

16.00 uur De Kantine
Opstelling met publiek. Wat hebben we geleerd, waar gaan we morgen mee aan de slag? Margot Ribberink vat de middag samen en Provincie Zuid-Holland neemt het stokje over van Overijssel.

16.30 uur Borrel


Meer info en aanmelden

Luister de gehele podcast

Kortom, wij zijn klaar voor een mooi nieuw jaar! Lees hier onze nieuwe position paper en houdt de agenda op de website in de gaten voor alle activiteiten. We gaan dit jaar in ieder geval weer op studiereis naar een Europese bestemming, komen 9 november samen tijdens het jaarlijks BT Event en organiseren ongeveer 20 bijeenkomsten rondom de belangrijkste thema’s: energietransitie, circulaire economie, optimaal grondgebruik en groenblauwe bedrijventerreinen.

Meer informatie over het slim benutten van bedrijventerreinen? Lees dan de pagina Bedrijventerreinen slim benutten van het Kadaster.

Lees verder voor de belangrijkste inzichten uit dit onderzoek.
Of download het volledige rapport.

De opgave voor marktpartijen zit vooral in het verduurzamen van het aantal vierkante meters. Als het om het bezit met labels D en slechter gaat, gaat het om bijna 7 miljoen vierkante meter en kantoren met onbekende labels meegerekend gaat het om ruim 15 miljoen vierkante meter.

Groot deel bezit van marktpartijen heeft label C
Hoewel marktpartijen in absolute zin de meeste vierkante meters moeten verduurzamen, heeft deze partij in vergelijking met andere eigenaren al 71% van hun bezit op label C of beter. Voor zowel particulieren, overheidsbezit en overige eigenaren ligt dat aandeel wat lager, om en nabij de 60%.

Bij woningcorporaties is het aandeel het laagst, 52%. Zij hebben in vergelijking met de andere eigenaren weinig kantoren en veel ongelabeld bezit.

Kantorenvoorraad zonder label C-verplichting
De totale kantorenvoorraad in Nederland op 1 oktober 2022 bestaat uit 137.500 kantooradressen met een totale vloeroppervlakte van maximaal 144 miljoen vierkante meter. Voor deze adressen heeft de Rijksdienst voor Ondernemend Nederland (RVO) indicatief bepaald of zij label C-plichtig zijn. Ruim 65.000 van deze kantooradressen zijn zeer waarschijnlijk label C-plichtig en bijna 28.000 zijn dat vermoedelijk. Ruim 44.500 van de totale kantorenvoorraad hebben volgens inschatting van de RVO geen label C-verplichting.

Regionale verschillen in verduurzaming
Buiten de Randstad en de grote steden zijn er vooral in de provincies Noord-Brabant, Limburg, Groningen en delen van Overijssel nog relatief veel vierkante meters te verduurzamen door marktpartijen. Overheidsbezit met label D of slechter is vooral geconcentreerd in de grotere steden, terwijl de opgave voor particulieren meer verspreid is over Nederland.

Label C-verplichting vanaf januari 2023
Vanaf 1 januari 2023 is een kantoor verplicht om een energielabel C of beter te hebben, anders mag het niet meer als kantoor gebruikt worden. De gemeente gaat in samenwerking met de omgevingsdienst toezien op deze labelverplichting. De eigenaar is verantwoordelijk voor het verduurzamen van het kantoor, zodat deze een energielabel C of beter krijgt.

In het startpakket dat de minister op 12 december naar de twaalf provincies stuurde, legt hij hen de opgaven voor uit nationale programma’s op het gebied van de fysieke leefomgeving. De provincies wordt gevraagd om eigen opgaven te combineren met die van gemeenten en waterschappen. In eerste instantie tot 2030, met een doorkijk naar 2050. In een bijlage bij het startpakket staan per provincie de specifieke kansen en knelpunten. De puzzel moet binnen de kaders van de NOVI worden gelegd. Zo heeft meervoudig ruimtegebruik de voorkeur. Verder zijn bodem en water leidend. 

De Jonge verwacht van de provincies dat zij hun huiswerk in oktober 2023 af hebben. Daarna moeten twaalf ruimtelijke arrangementen volgen, waarin Rijk en provincie wederkerige afspraken maken over de uitvoering van de opgaven. Deze vormen vervolgens de basis voor een nieuwe nota ruimte in 2024. 

Het Rijk ondersteunt de uitwerking van de provincies met ruimtelijke data en de inzet van ontwerpteams die ‘innovatieve oplossingen’ bedenken. Bijvoorbeeld concepten over het tegengaan van ‘verrommeling’ door grootschalige bedrijfsvestigingen. Verder is bij BZK een aparte accountorganisatie ingericht voor de provincies. Die is het dagelijkse aanspreekpunt voor de contactpersonen bij de provincie en de contactpersonen van de nationale programma’s bij de departementen.