Nagedacht over de werklocaties van de toekomst wordt er al volop. Dat blijkt onder meer uit de door ROm, Stadszaken en Buck Consultants International georganiseerde webinars, waarin dieper wordt ingegaan op kantoorvestigingsmilieus rond OV-knooppunten, campusontwikkeling en de terugkeer van de moderne maakindustrie in de stad. De vraag na drie webinars is echter: welke lessen kunnen de geïnteresseerden meenemen naar de toekomst? Vakblad BT sparde met Rene Buck (directeur Buck Consultants Internationals) over de webinars en vonden vijf lessen. Les 1: Kantoren anno 2021 moeten elk moment van de dag aantrekkelijk zijn Dat het coronavirus onze manier van denken over werken en reizen verandert, staat vast. Het werken op locatie blijft nog wel, maar deels. Uit onderzoek van de NS en het Kennisinstituut voor Mobiliteitsbeleid (KiM) blijkt voorlopig dat ongeveer tweederde van de forensen na corona één tot drie dagen per week thuis verwacht te werken. Voor kantoorvestiging in en rond de stationsgebieden heeft dat gevolgen, want als mensen steeds vaker thuiswerken, zijn grote kantoren steeds minder noodzakelijk. De kantoorbezetting wordt dan wellicht iets kleiner en kantoren lijken meerdere functies te krijgen. Juist daar zit de eerste les: door de verschillende functies wordt een kantoor elk moment van de dag aantrekkelijk. De vraag naar kantoren op OV-knooppunten is dan ook stijgende, mede veroorzaakt door veranderend reisgedrag. Josefien Glaudemans (partner Buck Consultants Internationals) benadrukt dat OV-knooppunten gewild blijven door de opkomst van dergelijke multifunctionele settings en third places. “Deze locaties lenen zich goed voor sociale en creatieve werkvergaderingen”, vertelt ze. Pieter Vandeginste (Fund Director bij verzekeraar/belegger ASR) voegt daaraan toe dat de Nederlander bereid is meer kilometers en langer met het OV te reizen. Hetgeen de vraag naar kantoorvestigingen op OV-knooppunten dan weer ten goede komt. De Zwolse wethouder Ed Anker ziet deze voor zijn stad positieve ontwikkeling ook, maar worstelt tegelijkertijd met het vasthouden van de mensen na sluit van de kantoren: “Nu is het bedrijventerrein na vijf uur saai en leeg. Wel zien we dat partijen hun best doen om de verbinding tussen instellingen te maken. We willen woningen toevoegen, die dan weer e-commerce en creatieve industrie aantrekken.” Glaudemans vindt het een goed idee: “Kantoren en omgeving moeten anno 2021 elk moment van de dag aantrekkelijk zijn. Het gaat niet alleen om wat er in de kantoren gebeurt. Als de omgeving eromheen een troosteloze vlakte is, dan schiet je er nog niks mee op.” Les 2: Zorg voor een gevarieerde campusomgeving, met gevarieerde partners Het succes van campussen wordt de laatste jaren steeds zichtbaarder. De megawinst van Marcel Boekhoorn na het verkopen van de High Tech Campus Eindhoven is er een sprekend voorbeeld van, want het laat zien dat marktpartijen bereid zijn grote bedragen te betalen om een campus over te nemen. Maar hoe zorg je nu voor een stabiel groeiende en aantrekkelijke campus? Het antwoord is niet eenduidig, maar duidelijk is wel dat gebruikers direct in een interessante omgeving moeten komen. René Buck weet het treffend te verwoorden: “Het moet niet het verhaal van de kathedraal in de woestijn worden. Dus niet alleen het vastgoed zelf moet aantrekkelijk zijn, maar ook de omgeving zelf. Want juist op die manier krijg je het ecosysteem dat je helpt om verder te komen.” We moeten de opmerking van Buck volgens hem zien als een metafoor: alleen kun je het niet doen. Hoe gevarieerder de samenwerking met partners, hoe meer het oplevert. Astrid Boeijen, directeur van Brightlands Smart Industries Campus in Heerlen, zei daarover: “Investeer daar dan ook tijd in, want zonder partners ben je nergens. Als met zijn expertise een steentje bijdraagt, kom je een stuk verder.” Bij MindLabs in het Tilburgse stationsgebied, waar ROC Tilburg, Tilburg University, Fontys Hogescholen, DPG Media, Gemeente Tilburg, Provincie Noord-Brabant samen een creatieve leeromgeving voor AI realiseren, beamen ze dat: “Allemaal bedenken ze andere concepten; goed voor het ecosysteem.” De mix tussen hardware en software is heel belangrijk, benadrukt Buck. “Vaak gaat het in eerste instantie om de hardware: een gebouw of fysieke innovatie-omgeving. Maar de softwarekant is voor het succes even cruciaal: een ecosysteem opbouwen, samenwerkingsrelaties tussen bedrijven stimuleren en faciliteren.  Je moet iets extra’s doen, want als iedereen de deuren dicht houdt, schiet je niks op. Dat bij SmartMinds zeventig procent van de bedrijven iets met een ander bedrijf doet, is heel goed.” “Het moet niet het verhaal van de kathedraal in de woestijn worden" Les 3: Werk planmatig en bouw voort op het DNA Het coronavirus heeft de productieketen ontwricht. Het betekent dat soms een deel van de productieketen weer terugkeert naar Europa. Dat biedt kansen en dwingt tot nadenken over de inrichting en toekomst van Nederlandse productielocaties. Voortbouwen op het DNA dat er al is, is een belangrijke les voor de komende jaren. “Een eigen DNA is heel erg belangrijk”, zegt René Buck. “Het is heel goed om te bedenken waar je aanknopingspunt bij en haalbaarheid op de markt ligt. Betrek je stakeholders erbij, maak een programma en zorg voor krachtige initiatiefnemers. Zo ga je van visie over op actie.” Inspiratie is te halen uit het buitenland. Want hoewel de Merwe4Havens in Rotterdam en het Innovatiekwartier Den Bosch het volgens BCI goed doen, zijn het Jurong Innovation District in Singapore en, dichter bij huis, de Gläserne Manufaktur Volkswagen in Dresden al een stap verder. “De functies worden er zeer goed geïntegreerd omdat het planmatig wordt aangepakt. En de productieruimtes zijn meerlaags en goed aangesloten op het productienetwerk. Dus Nederland kan nog wel een tandje bijzetten”, aldus Paul Bleumink, managing partner Buck Consultants International. Daarin zit ook de derde les: ga planmatig te werk. Les 4: Functiemenging is niet voor iedereen en overal dé goede oplossing Ruimtelijke combinatie van functies is steeds meer aan de orde. Denk aan binnenstedelijke bedrijventerreinen waar de opgave ligt wonen en werken te combineren. BCI ziet daar op veel locaties mogelijkheden voor, maar benadrukt dat functiemenging géén doel op zich is, maar een instrument om aantrekkelijke woon- en werkmilieus te creëren. Soms door functies te combineren, maar soms ook door dat juist niet te doen. Sommige terreinen zijn gewoon niet geschikt om te wonen. Buck: “Dat kan ook prima andersom zijn, hoor. Dat een woonwijk niet geschikt is om te werken. We moeten beseffen dat functiemenging een middel is, niet een doel. Soms werkt het, soms werkt het niet.” Les 5: Goed vestigingsmilieu niet alleen voor de grote steden Met voorbeelden uit Heerlen, Oss, Tilburg, Helmond en Zwolle werden er in de webinars géén werklocaties uit de vijf grote steden genoemd. Bewust, zo vertelt René Buck achteraf: “Een krachtig vestigingsmilieu is van even groot belang voor zowel middelgrote en kleine steden als voor de grote steden. Vaak als we een voorbeeld uit Amsterdam noemen, krijgen we te horen: ja maar, het is Amsterdam, daar heb je  zo’n grote omvang van bedrijvigheid. Daarom hebben we voor de webinars middelgrote steden als voorbeeld genoemd. Daar is immers ook werk aan de winkel”. Photo by Ryan Jacobson on Unsplash

Op 1 maart 2022 start de bouw van Grizzly, een groot en duurzaam pand op de Osse life sciences campus. Voorwaarde voor de financiering was dat Pivot Park voldoende huurders aan zich wist te binden. Nu dat is gelukt, kan de realisatie beginnen. Grizzly wordt een gebouw voor meerdere huurders. Met een oppervlakte van 11.000 m², verdeeld over acht verdiepingen, wordt dit gebouw de grootste op de life sciences campus. Eind 2020 werden de bouwplannen al aangekondigd en in mei van dit jaar ging de provincie Noord-Brabant akkoord met de financiering. Voorwaarde die de Provincie voor de financiering heeft gesteld is een minimale huurbezetting van 70 procent. Nu Pivot Park dit heeft gerealiseerd, staan alle seinen op groen om op 1 maart te starten met de bouw. De eerste vijf huurders zijn Acerta Pharma, ImmunoPrecise Antibodies, NTRC, Oncolines en Organon. Vertrouwen Het is dankzij de financiering van aandeelhouders provincie Noord-Brabant en gemeente Oss dat Pivot Park de juiste stappen kan zetten om te groeien en huurders te faciliteren waar nodig. Brigitte Drees, directeur van Pivot Park, is heel blij dat de bouw van Grizzly van start kan. “Dat we kunnen beginnen, hebben we vooral aan de vijf huurders te danken. Geweldig om te zien dat zij alle vertrouwen hebben in onze plannen en ambities. Al deze huurders zijn al op Pivot Park gevestigd, maar zijn op hun huidige plek uit hun jasje gegroeid.” Debby Kruijsen, general manager bij ImmunoPrecise Antibodies bevestigt dit. “De realisatie van het high-tech gebouw Grizzly geeft ons de kans om onze hoogkwalitatieve en innovatieve activiteiten als one-stop partner voor ontwikkeling, selectie, engineering en productie van therapeutische antilichamen te intensiveren en fors uit te breiden.” Ook gevestigd op Pivot Park, Acerta Pharma is een van de nieuwe huurders. Directeur Nico Stam licht toe dat Acerta Pharma zich de afgelopen jaren heeft ontwikkeld tot het Europese research centrum voor nieuwe medicijnen voor hematologische oncologie binnen het farmaceutisch bedrijf AstraZeneca. “Door de snelle groei van onze activiteiten in Nederland, is een forse uitbreiding van de research laboratoria noodzakelijk. We zijn daarom zeer blij met ons toekomstig nieuwe research centrum in het Pivot Park van meer dan 2,700 m2, dat plaats biedt aan ruim 140 personen actief in research en klinisch onderzoek van innovatieve medicijnen. Het nieuwe R&D centrum beschikt over ‘state-of-the art’ chemie en bioscience laboratoria. Deze centrale locatie stelt ons in staat getalenteerde wetenschappers aan te trekken uit heel Europa.” Ecosysteem versterken Volgens gedeputeerde Erik Ronnes (Ruimte) gaat het hier om veel meer dan het neerzetten van een stenen gebouw. “Met deze nieuwbouw ondersteunen we de drie hoofddoelstellingen van Pivot Park. We bevorderen innovatie en werkgelegenheid en dragen bij aan een winstgevende exploitatie. Voor het versterken van het ecosysteem dat op zo’n campus bestaat, is het nodig dat bedrijven en mensen bij elkaar in de buurt zitten, faciliteiten delen en zo tot nieuwe producten en diensten komen. Een campus is op die manier de kern van ondernemerschap, innovatie en onderwijs.” Definitieve naam Het nieuwbouwpand is ontworpen door studio Proof of the Sum uit Amsterdam, en voldoet aan de BENG-eisen (Bijna Energie Neutraal Gebouw). Het Rotterdamse Dura Vermeer is de aannemer. Als de bouw volgens plan verloopt, kunnen de huurders het gebouw vanaf oktober 2023 betrekken. Bij de oplevering krijgt Grizzly (wat een werknaam is) ook zijn definitieve naam.

Wij kijken blij en trots terug op het afgelopen jaar, waarin:   Het manifest 'Waarde voor economie én maatschappij' van de SKBN verscheen.  Lees hier het manifest 2021.    De digitale excursie een succes was (en zal worden vervolgd).  Kijk hem hier terug.   Het praktijkprogramma 'Circulaire werklocaties' 1.0 met succes is afgerond. Bekijk hier de slotbijeenkomst.   Het BT Event over 'De kracht van werklocaties' in Brainport Industries Campus een groot succes was! Kijk hier de aftermovie terug.   SKBN mede-initiator was van een summerschool over blauw-groen op bedrijventerreinen. Lees hier de over de opbrengst.   De SKBN met haar kennis en expertise meerdere malen het nieuws en de kranten haalde. Lees verder op https://skbn.nu/media En nu op naar 2022 met nog veel meer mooie plannen!

Op 21 december is op bedrijvenpark PolanenPark in Halfweg de eerste paal geslagen van de nieuwe vestiging van ToekomstGroep. Dick Zwarthoed, directeur ToekomstGroep: “We kunnen niet wachten tot we in deze nieuwe vestiging van start kunnen. Als alles goed gaat, draaien we in oktober 2022 de sleutel om en brengen we alle divisies van onze onderneming samen in Halfweg. In een state-of-the-art pand op het gebied van duurzaamheid en circulariteit.” ToekomstGroep, met klanten als woningbouwcorporaties, vastgoedbeleggers en projectontwikkelaars, heeft expertises in de nieuw- en verbouw en renovatie, is specialist in glas en heeft een schilderstak en techniekafdeling voor het aanbrengen, onderhouden en vervangen van klimaatinstallaties. Het bedrijf heeft haar hoofdkantoor in Andijk, en een vestiging in Alkmaar. De nieuwe vestiging is een aanvulling voor ‘onder het kanaal’ voor de klanten in Amsterdam, Haarlem en omgeving. Het huidige pand in Amsterdam is uit zijn jasje gegroeid en zal verhuizen naar PolanenPark, een ontwikkeling van  Schiphol Area Development Company (SADC). Toekomstgroep heeft 300 medewerkers. Duurzaamheid, circulariteit en welzijn ToekomstGroep heeft samen met Me-2 Architecten het pand ontworpen met veel aandacht voor duurzaamheid, circulariteit en het welzijn van de medewerkers. Zo wordt een groot deel van de energie door zonnepanelen opgewekt, zijn er 25 oplaadplekken voor elektrische voertuigen, is het pand gasloos, zeer goed geïsoleerd en wordt er gebruik gemaakt van ledverlichting, zo veel als mogelijk circulair en demontabel. Tevens wordt er gebruikt gemaakt van slimme installaties voor optimaal koelte en warmtelast. Decor voor Fort aan de Liede Er is veel oog voor biodiversiteit rondom het gebouw en het water dat op het dak valt, wordt gebruikt om de begroeiing te irrigeren. De daktuin voor de medewerkers, met uitzicht over de polder, heeft overhangende beplanting waardoor een ‘groene’ uitstraling ontstaat en de duurzaamheidsambitie van het gebied wordt versterkt. Groene erfafscheiding aan de parkzijde ter plaatse van de achtergevel geeft het gewenste decor voor het verderop en lager gelegen monumentale Fort aan de Liede, onderdeel van de Stelling van Amsterdam. Mens en natuur Het welzijn van de medewerkers, en de biodiversiteit van de natuur (dieren en insecten), wordt ondersteund door de natuurlijke uitstraling en groene kleuren in en om het gebouw. De gevel van de uitbouw van het hoofdgebouw, alsmede het hekwerk om het terrein, zijn voorzien van natuurlijke materialen, en daar waar mogelijk begroeid. Hiervoor is een beplantingsplan gemaakt, waarbij het stimuleren van biodiversiteit om het gebouw voorop stond. Om die reden worden ook verschillende nestkasten en insectenhotels geplaatst. Het groen draagt zo bij aan een prettige werkomgeving en het versterken van de biodiversiteit rondom het gebouw. Dick Zwarthoed: “Alle ontwerpkeuzes die gemaakt zijn om van het gebouw een prettige en duurzame werkplek te maken, voor zowel onze medewerkers als voor de omgeving, dieren en insecten. Een kwalitatief hoogwaardig gebouw te realiseren, waar we allemaal met veel plezier willen blijven werken, vertoeven en ontspannen.” Reinier Folkerts, projectmanager SADC: “ToekomstGroep is een bedrijf dat goed past op PolanenPark. Een regionaal bedrijf met duurzame ambities. De samenwerking is inspirerend, beide partijen hebben in dit proces iets van elkaar kunnen leren in duurzaam en maatschappelijk betrokken ondernemen. We zijn bijzonder blij met dit groene ontwerp van de ToekomstGroep op PolanenPark en zien hun komst echt als een meerwaarde van ons bedrijvenpark.”

De Provincie Flevoland, de gemeenten Urk en Noordoostpolder en diverse gebiedspartners hebben samengewerkt aan een checklist ondermijning voor het ontwerpen van nieuwe bedrijventerreinen. De Nederlandse School voor Openbaar Bestuur (NSOB) heeft vanuit hun ervaringen op het gebied van ondermijningspreventie bijgedragen. Op basis van hun waarnemingen en ervaringen bij het opstellen van de checklist hebben zij het essay ‘Ondermijningsbewustzijn’ met als ondertitel ‘Aandacht voor de keerzijde van kansen bij de ontwikkeling van regionale bedrijvigheid’ geschreven. Waar vaak alleen naar ondermijning wordt gekeken vanuit handhaving, wordt in de checklist een andere, brede invalshoek gekozen. Om ondermijning te voorkomen worden aandachtspunten gegeven, om vroegtijdig bij de ontwikkeling van bedrijventerreinen mee te nemen. Met deze ondermijningsaanpak kunnen de bijvoorbeeld de betrokken gemeenten hun ondernemers beter beschermen tegen ondermijnende praktijken. Ondermijningsbewustzijn Wanneer er ergens investeringen worden gedaan, bijvoorbeeld door de aanleg van bedrijventerreinen maar ook vliegvelden, havens, winkelcentra of recreatieparken, zijn het niet alleen goedwillende ondernemers en burgers die hier baat bij hebben. Ook criminelen profiteren van de economische kansen die ontstaan. Dit roept voor de provincie Flevoland, maar breder ook andere partijen, de vraag op hoe ook aandacht te hebben voor deze ‘schaduwkant’ van het wenkend perspectief. In dit essay staan we stil bij die andere kant van ruimtelijke ontwikkeling, een van ondermijnende criminaliteit en de uitdagingen en bedreigingen die op dat vlak zich aandienen wanneer het gaat om regionale bedrijvigheid. Concreet krijgt die aandacht vorm in een ondermijningsparagraaf als onderdeel van de Regio Deal Noordelijk Flevoland. Samen met gemeenten en andere partijen ontwerpt de provincie Flevoland een checklist om de nieuw aan te leggen bedrijventerreinen ‘ondermijningsproof’ te maken: al bij het ontwerp van de bedrijventerreinen worden maatregelen genomen om mogelijke ondermijning in de toekomst tegen te gaan. Een interessante keuze, omdat het kan worden beschouwd als een bewuste interventie om voorbij te komen aan de tragiek van goede bedoelingen. Echter, wanneer het verkeerd gebruikt wordt, kan het ook juist een averechts effect hebben. Dan is de checklist niet het instrument dat helpt om ondermijning tegen te gaan, maar het in de hand werkt doordat het blinde vlekken veroorzaakt en de suggestie kan wekken dat daarmee alle risico’s zijn afge­dekt en (kritisch) gesprek erover in de kiem smoort. Het is daarom interessant en relevant om stil te staan bij het achterliggende idee om een checklist voor ‘ondermijningsproof’ bedrijventerreinen te ontwerpen en de functie die de checklist heeft. Hoewel steevast de checklist voor ‘ondermijningsproof’ bedrijventerreinen als eindpunt wordt gezien én genoemd, is van meet af aan het uiteindelijke doel van de onder­mijningsparagraaf om breder aandacht te ontwikkelen voor de keerzijde van kansen bij regionale bedrijvigheid: een zeker ondermijningsbewustzijn. Downloads het essay "Ondermijningsbewustzijn; Aandacht voor de keerzijde van kansen bij de ontwikkeling van regionale bedrijvigheid" de checklist "Ondermijningsproof ontwerpen van nieuwe bedrijventerreinen Noordelijk Flevoland: Mobiliteit en Infrastructuur Testcentrum"

Op Business Park Amsterdam Osdorp bouwt Heembouw in opdracht van investeerder GLP een duurzaam distributiecentrum voor Brocacef. Het nieuwe pand op een kavel van 30.188 m2 zal door de farmaceutische groothandel Brocacef gebruikt worden voor stadsdistributie van geneesmiddelen en medische producten. De bouwwerkzaamheden voor het nieuwe onderkomen zijn inmiddels gestart. Medio 2023 zal het nieuwe magazijn in gebruik worden genomen. Duurzame stadsdistributie Brocacef is marktleider in Nederland en levert medicijnen en zorgmiddelen aan huisartsen, ziekenhuizen, dierenartsen en zorginstellingen. Vanuit het distributiecentrum op Business Park Amsterdam Osdorp zal een groot deel van Nederland worden beleverd, en in de toekomst ook medicijnen bij particulieren in groot-Amsterdam met elektrische bestelwagens worden thuisbezorgd. Value Added Plan De ambities op het gebied van duurzaamheid zijn hoog. In samenwerking met het Sustainability Team van  SADC zijn door Heembouw Architecten en Brocacef aanvullende duurzaamheidsmaatregelen vastgelegd in een Value Added Plan. Hierin ligt de focus op een zo duurzaam mogelijke ontwikkeling, gestoeld op drie pijlers: schone en slimme stadsdistributie, groene uitstraling en een natuurinclusieve parkeergarage. Het nieuwe distributiecentrum van circa 24.600 m2, waarvan 2.130 m2 kantoorfunctie en 22.450 m2 magazijn, voldoet na oplevering aan de eisen van BREEAM Very Good. Ook zet GLP stappen om het dak te voorzien van 1.650 zonnepanelen. Daarnaast wordt het pand  aangesloten op het WKO-systeem van het business park, wordt een gras-sedumdak toegepast bij het kantoorgedeelte en de parkeergarage krijgt een groene gevel van klimplanten vanuit de volle grond. Yasha Schadee, Projectmanager SADC: “We zijn er trots op dat we samen met Heembouw en Brocacef grote stappen kunnen zetten in duurzaamheid en dat er een vooruitstrevend Value Added Plan ligt. Mooi te zien dat we dezelfde ambities hebben en als vanzelfsprekend over bestaande grenzen heen kijken.”

De werkzaamheden voor de bouw van het nieuwe testcentrum van InVesta, het expertisecentrum voor vergassingstechnologie in Alkmaar, zijn begonnen. Aannemer Tervoort uit Egmond aan den Hoef is al begonnen met de eerste werkzaamheden. De oplevering van het nieuwe pand aan de Diamantweg 38 in Alkmaar staat nu gepland voor juli 2022. De plannen voor nieuwbouw op het Energy Innovation Park in de Boekelermeer liggen al geruime tijd klaar. Zo dateren de eerste contacten van InVesta met aannemer Tervoort en architectenbureau BRTArchitecten alweer uit november 2019. Nadat in oktober de omgevingsvergunning werd afgegeven, kon de aannemer snel beginnen met de nieuwbouw. Het bouwrijp maken van de grond en de heiwerkzaamheden zijn reeds afgerond. De start van de werkzaamheden is vandaag gevierd met een bescheiden feestelijke bijeenkomst in aanwezigheid van wethouder Elly Konijn. Begin januari zal het storten van de betonvloer plaatsvinden. In het nieuwe testcentrum van InVesta (Institute for Valorisation and Expertise in Thermochemistry Alkmaar) krijgen onderzoekers en ondernemers de beschikking over kantoor- en vergaderruimte, maar ook een laboratorium en technische faciliteiten. Het testcentrum krijgt bovendien een campus achtige functie. Hier kunnen studenten van onderwijsinstellingen en universiteiten assisteren bij onderzoeken, zelf onderzoek doen en installaties bouwen. Voor de financiering van de nieuwbouw zorgen de Provincie Noord-Holland en het Ministerie van Economische Zaken en Klimaat. Daarnaast ontvangt InVesta subsidie uit het Europees POCITYF project, dat wordt gebruikt om een energie positief pand te bouwen. De bouwgrond is beschikbaar gesteld door energiebedrijf TAQA en Energie Beheer Nederland (EBN). Over InVesta InVesta (Institute for Valorisation and Expertise in Thermochemistry Alkmaar) helpt organisaties en bedrijven die met demonstratie-installaties praktijkonderzoek doen naar innovatieve, nog niet marktrijpe technologieën. De aandacht gaat daarbij speciaal uit naar duurzame energiedragers, zoals groengas, groene waterstof en biobrandstoffen. InVesta verzorgt de faciliteiten en infrastructuur waar partijen gebruik van kunnen maken.   

Op 17 december gaven de wethouder van Heiloo, Peter van Diepen en de Alkmaarse wethouder Elly Konijn-Vermaas het startsein voor de pilot om op een slimme manier energiegebruik te reduceren bij bedrijven. Tijdens de pilot, die het initiatief is van de Provincie Noord-Holland, Regio Alkmaar en het Ontwikkelingsbedrijf Noord-Holland Noord, worden de besparingen nu ook inzichtelijk gemaakt voor andere bedrijven. Volvo Ton van Kuyk gaat als eerste aan de slag met software van Hero Balancer. Zorgplicht Wethouder van de gemeente Alkmaar, Elly Konijn-Vermaas, legt uit: “Bedrijven hebben al langere tijd een zorgplicht om energiebesparingsmaatregelen te treffen. Bedrijven worden hier steeds meer op aangesproken, daarnaast wordt ze gevraagd om hun energiebesparingen inzichtelijk en aantoonbaar maken.” De Provincie Noord-Holland start daarom samen met het Ontwikkelingsbedrijf Noord-Holland Noord en de Regio Alkmaar een aantal pilots. Tijdens deze pilots kunnen bedrijven met een dashboard direct aantonen hoeveel energie zij besparen. Konijn-Vermaas vervolgt: “Het is belangrijk dat bedrijven weten dat deze verplichting er is en hoe ze hier mee om kunnen gaan.” Slimme software De eerste pilot start op 17 december bij Volvo Ton van Kuyk op de Beverkoog in Alkmaar. De software van Hero Balancer stopt energieverspilling bij bedrijven en maakt de gemaakte energiebesparingen zichtbaar. Zo wordt er door de software rekening gehouden met het aan- en uitzetten van warmte per stuurbare ruimte. Het slimme algoritme speelt in op de weersomstandigheden, op de aanwezigheid van mensen en de warmtevraag van de gebruiker. De behaalde besparingen worden weergegeven op het dashboard van een app die te gebruiken is met de smartphone of computer. Maatschappelijke verantwoordelijkheid Jack Ros, financieel directeur bij Volvo Ton van Kuyk: “Deze maatregel biedt ons de kans om tegen relatief geringe investering een vermindering aan gasverbruik te realiseren in onze bestaande huisvesting. Daarnaast past dit volledig in de maatschappelijke verantwoordelijkheid die wij en Volvo moeten nemen.” Meer pilots Wethouder van de gemeente Heiloo, Peter van Diepen, kijkt alvast vooruit: “In 2022 starten er ook dergelijke pilots in de gemeenten Bergen, Uitgeest, Castricum, Heiloo en in de gemeente Dijk en Waard. Per pilot worden steeds een ander bedrijf en andere software gecombineerd. Tijdens de pilots kunnen andere bedrijven meekijken om te zien hoe de software werkt en of de rapportages slim en zonder al te veel werk gerealiseerd kunnen worden.” Het systeem is niet nieuw, maar het feit dat bedrijven nu mee kunnen kijken in een app is wel nieuw. Verplichting Bedrijven hebben een wettelijke plicht om energiebesparende maatregelen te treffen. Hier wordt vaak nog onvoldoende navolging aan gegeven. Uit onderzoek blijkt dat hierdoor een groot besparingspotentieel onbenut blijft. Energiebesparing is misschien wel de goedkoopste, makkelijkste en efficiëntste manier om CO2 te reduceren. De provincie vindt het daarom belangrijk hier de komende tijd veel aandacht aan te besteden. Zij ondersteunt dan ook graag de pilots om met slimme software inzichtelijk te maken met welke maatregelen op eenvoudige wijze energie kan worden bespaard. Interesse? Ondernemers die geïnteresseerd zijn in de ontwikkelingen van deze pilot(s) kunnen contact opnemen met het Ontwikkelingsbedrijf Noord-Holland Noord. De heer Nico Meester, projectmanager Verduurzaming bedrijventerreinen: [email protected] en 06-13445447.

Het Kauwgomballenkwartier (vroeger het Bedrijventerrein Overamstel) verandert van een traditioneel bedrijventerrein naar een gemengd werk- en woongebied. De gemeenteraad stelde hiervoor een ontwikkelkader vast met ruimtelijke, programmatische en duurzame uitgangspunten. Het wordt een gebied met wonen, werken en maatschap­pelijke voorzieningen waaronder een alles-in-één-school, een buurtpark en een buurtkamer. Verandering naar aantrekkelijke woon-werkwijk Het Kauwgombal­lenkwartier is vanaf de jaren 50 van de vorige eeuw een bedrijventerrein. Sinds enkele tientallen jaren zijn er ook bewoners, op de woonboten in de Duivendrechtsevaart. De laatste jaren hebben zich naast productiebedrijven ook veel creatieve en mediagerelateerde bedrijven gevestigd. Voorbeeld hiervan is de voormalige snoepfabriek van Maple Leaf, beter bekend als ‘De Kauwgomballenfabriek’. Hierin zitten verschillende bedrijfsruimtes voor creatieve industrie, mediabedrijven en ICT en een congrescentrum. In 2018 en 2019 werden in het gebied 2 hotels geopend. Twee erfpachters uit het gebied hebben de eerste stap gezet om het bedrijventerrein te veranderen naar een gemengd stedelijk gebied waarin men kan werken en wonen. Dit sluit aan bij de manier waarop de gemeente Amsterdam kijkt naar werken en wonen. Dit is verwoord in Koers 2025, De Economie voor Morgen en het principebesluit Kauwgomballenkwartier. Met het ontwikkelkader Kauwgomballenkwartier kunnen erfpachters en de gemeente aan de slag met de omvorming naar een aantrekkelijke vernieuwde woon-werkwijk. In totaal komen in het Kauwgomballenkwartier 750 tot 1.250 nieuwe woningen in de verhouding 40% sociale huur, 40% middeldure en 20% vrije sector huur- en koopwoningen. Waar Het Kauwgomballenkwartier is een deelgebied van Overamstel in stadsdeel Oost. Het ligt tussen Amstelkwartier en het spoor van de metro naar Zuid, en tussen de Duivendrechtsevaart en de Spaklerweg. Wanneer In afstemming met belanghebbenden in het plangebied stelde Amsterdam in 2019 en 2020 het ontwikkelkader Kauwgomballenkwartier op. De gemeenteraad stelde dit ontwikkelkader op 1 juli 2020 vast en nam het investeringsbesluit. De gemeente werkte in de tussentijd de plannen uit voor de openbare ruimte. Ook kunnen de marktpartijen hun bouwplannen in het gebied starten. Amsterdam verwacht dat de eerste bouwplannen in 2022 worden uitgevoerd.