We zijn erg verheugd onze SKBN-leden uit te nodigen voor een SKBN Projectvisit naar het M4H-gebied in Rotterdam. Stadshavengebied Merwehavens wordt door de Gemeente Rotterdam en het Havenbedrijf Rotterdam ontwikkeld tot een innovatief woon-werkmilieu, optimaal ingericht voor de innovatieve maakindustrie. Een mix van wonen en werken, cultuur, horeca, sport en onderwijs maakt van M4H een energiek gebied.

Staatssecretaris Christophe van der Maat, gedeputeerde Rosan Kocken en wethouder Pieter Kos ondertekenden 29 juni 2023 het bestuursakkoord 'Ontwikkeling Maritiem cluster Den Helder'.

In het akkoord staat beschreven op welke manier zij de komende jaren willen investeren in de haven, de stad en daarmee ook in de regio.

Met het akkoord worden bereikbaarheid en leefbaarheid in de regio verbeterd en krijgt de Koninklijke Marine meer ruimte om te groeien. Ook de kansen die de energietransitie biedt en de economische ontwikkelingen die nodig zijn in de regio, zijn onderdeel van het akkoord. Het Hoogheemraadschap, dat op korte termijn aan de slag gaat met de waterveiligheid van het gebied, tekende ook mee. 

Gedeputeerde Rosan Kocken ziet uit naar het vervolg: "Met dit akkoord leggen we de basis voor de noodzakelijke en duurzame ontwikkeling van Den Helder en omstreken. Nu kunnen we aan de slag om onze plannen concreet te maken. Dat doen we samen alle gemeenten, met de port of Den Helder en met andere partijen in de regio. Samen met Defensie én met het ministerie van Economische Zaken en Klimaat en Infrastructuur en Waterstaat. Kortom, het wordt een mooi staaltje samenwerking tussen Rijk, provincie, gemeenten en andere publiek private partijen in de regio."

Wethouder Pieter Kos is blij met deze mijlpaal: "Met de ondertekening van dit bestuursakkoord voor de haven leggen we een stevig fundament voor de toekomstige groei en bloei van onze gemeente. Samen zetten we koers naar een duurzame en welvarende haven, waar innovatie, economische kansen én een leefbare omgeving hand in hand gaan. Dit akkoord is een krachtig signaal van de betrokken partijen voor de ontwikkeling van een sterke en veerkrachtige haven."

Bereikbaarheid en leefbaarheid

Om de bereikbaarheid en leefbaarheid te verbeteren, wordt gekeken naar de renovatie en verplaatsing van bruggen in de stad en de ontwikkeling van een logistieke hub op Kooypunt/Kooyhaven. Beide met het doel om de verkeersdrukte in de stad te verminderen. 

Moderne krijgsmacht

Den Helder is de thuishaven voor vlooteenheden van de Koninklijke Marine en voor maritieme helikopters van de Koninklijke Luchtmacht en groeit de komende jaren verder om operationele gereedheid te kunnen garanderen. Hier is extra ruimte in de haven voor nodig. “Defensie werkt aan een moderne krijgsmacht. De inzetbaarheid daarvan staat steeds voorop”, volgens staatssecretaris Van der Maat. "Het bestuursakkoord biedt kansen om de operationele gereedheid van de Koninklijke Marine te verhogen. Het moet de duurzaamheid en betaalbaarheid van het vastgoed verbeteren. Voor de medewerkers biedt het perspectief op een betere werkomgeving. En we kijken naar samenwerking met private partijen bij bijvoorbeeld onderhoud van schepen.” 

Met de ontwikkeling van een Maritieme Maintenance Valley zoekt de marine de samenwerking met de aanwezige maritieme industrie en kennisinstellingen voor het onderhouden van schepen en ontwikkelen van maritieme technologie. 

Energy Maintenance Valley 

De ligging van Den Helder biedt veel kansen voor de energietransitie en ontwikkeling van waterstof, wat belangrijk is voor de klimaatopgave en de regionale economie. Het doel is om Den Helder te ontwikkelen als Energy Maintenance Valley. Als offshore zee- en luchthaven wordt dit de plek van waaruit een belangrijk deel van de energie infrastructuur op de Noordzee wordt bediend en onderhouden. De haven ligt zeer gunstig voor het toekomstige onderhoud van de windparken op zee. 

Maritiem Cluster

Herontwikkeling van verouderde zones op bedrijventerreinen naar moderne gebouwen voor met name logistiek vindt vaker dan gedacht en ook succesvol plaats. De intensiteit van het ruimtegebruik neemt met 84% toe; de werkgelegenheid verzevenvoudigt en verouderde gebouwen op vervuilde terreinen worden vervangen door toekomstbestendige en duurzame logistieke gebouwen.

Deze conclusies trekt het adviesbureau Buck Consultants International (BCI) uit een eerste verkenning van een 20-tal herontwikkelingsprojecten in West- en Zuid-Nederland. In samenwerking met vastgoedontwikkelaars en -beleggers, verenigd in het door BCI opgezette Nationaal Logistiek Vastgoed Forum, zijn 20 casussen geanalyseerd op gebruik vóór en ná herontwikkeling, succesvoorwaarden en barrières.

Opbrengsten

Op de 20 locaties vonden vaak (aflopende) industriële activiteiten of opslag plaats. Nu staan er vaak moderne, duurzame en energiezuinige gebouwen. De opbrengsten zijn gunstig, zo concludeert Buck Consultants International:

• op de totale oppervlakte van 110 ha van de 20 casussen was eerst 422.000 m2 bvo gebouwd, na herontwikkeling 778.000 m2 bvo, een stijging van 84%;
• de werkgelegenheid groeide van 350 banen tot 2.600 banen;
• de gebouwen hebben vrijwel allemaal het Breeam-duurzaamheidskenmerk en zijn energiezuinig gebouwd en vaak van zonnepanelen voorzien.

Om tot deze resultaten te komen heeft in bijna alle gevallen sloop en nieuwbouw plaatsgevonden en was bodemsanering nodig. “Uit de analyse blijkt dat in 75% van de gevallen de kosten van een herontwikkellocatie 5 tot 15% hoger uitvallen ten opzichte van een vergelijkbare greenfieldontwikkeling in dezelfde regio. Die extra kosten zitten met name in de meer complexe planontwikkeling en extra sloop- en saneringskosten. In de 25% overige gevallen zijn de kosten tussen herontwikkeling op een bestaand terrein in vergelijking met nieuwbouw op een nog niet gebruikt bedrijventerrein ongeveer gelijk”, aldus Jordi Hubers, senior-adviseur bij Buck Consultants International.

Barrières

De herontwikkeling blijkt in alle gevallen langer te duren dan vergelijkbare bouw op een nieuwe locatie. Deze langere termijn kan oplopen tot 18 maanden. Hubers: “De vastgoedontwikkelaars signaleren als belangrijkste knelpunt het verkrijgen van de benodigde vergunningen en toestemming voor de soms noodzakelijke herziening van het bestemmingsplan”. Maar ook de sloop van bestaand vastgoed, bodemsanering en de complexiteit om meerdere naast elkaar gelegen kavels te kopen, zijn knelpunten. Relatief weinig problemen zijn er met de elektriciteitsvoorziening en stikstofrechten.

In de discussie over de toegenomen vestiging van logistieke centra (‘verdozing’) blijkt de ontwikkeling van deze zgn. brownfieldlocaties een deel van de oplossing te zijn, naast de realisatie van nieuwe bedrijventerreinen. “Met de al gerealiseerde herontwikkeling van verouderde bedrijfslocaties en industriële complexen is natuurlijk al een deel van het laaghangende fruit geplukt. Maar er zijn nog volop mogelijkheden”, zo stelt René Buck, directeur Buck Consultants International. “Maar dan moeten gemeenten zich ook actief en meedenkend opstellen. De twee belangrijkste door de gebiedsontwikkelaars ervaren problemen, namelijk een gedateerd bestemmingsplan en trage afgifte van de benodigde vergunningen, liggen op het bordje van de gemeente. De onderzochte succescases laten echter zien dat ontwikkelaars en gemeenten wél succesvol blijken te kunnen samenwerken”.