Live-stream: 'Zo borg je ruimte voor werk met de Omgevingswet'

Onderzoekers van Fontys Hogescholen en de Hogeschool Arnhem en Nijmegen hebben binnen het tweejarige RAAK onderzoek Samen Beter gekeken naar hoe de circulaire potentie van bedrijventerreinen beter kan worden benut. De inzichten delen ze op 14 januari 2025 tijdens het Slotevent Samen Beter met een safari naar Living Lab Willem-Alexander meets students in Roermond.   PROGRAMMA 12.00 uur - Ontvangst met broodjeslunch 12.45 uur - Welkom door moderator Dankeld Vanmeenen (Fontys) 12.50 uur - Welkom door gastheer Gemeente Roermond. Met Janou Martens-Goetstouwers en wethouder Dirk Franssen (Gemeente Roermond)  13.05 uur - Dit is Willem-Alexander, over de circulaire bedrijven en de campus W-A meets students en de waarde van zo’n campus voor de betrokkenen. Met een excursie naar de circulaire bedrijven Kalle en Bakker, SIF en Smurfit Westrock. 13.55 uur - Resultaten van het onderzoeksproject Samen Beter rondom competentieprofielen, organisatiegraad, living labs en business cases. Met Cees-Jan Pen (Fontys) en Frank de Feijter (HAN) 14.40 uur - Vertrek per bus naar de Raadszaal van Roermond. 15.00 uur Het resultaat van onderzoek studenten: SDG-profielen maken voor MKB-bedrijven met behulp van een CSRD-tool. 15.30 uur - Ruimte voor vragen en discussie 16.00 uur - Feestelijke afronding van het Samen Beter onderzoeksproject met een borrel 16.30 uur - Bus rijdt terug naar parkeerplaats W-A.   KLIK HIER OM JE AAN TE MELDEN Datum: 14 januari 2025 Locatie: Willem Alexander Haven Roermond en gemeentehuis Roermond Deelnemen is kostenloos. Aanmelden kan via https://kennislab.typeform.com/to/HbNT899H Dit Slotevent wordt georganiseerd in het kader van het onderzoek Samen Beter van de HAN en Fontys Hogescholen. Dit onderzoek is medegefinancierd door Regieorgaan SIA, onderdeel van de Nederlandse Organisatie voor Wetenschappelijk Onderzoek (NWO). Kijk hier voor meer informatie over dit onderzoek.  

Smart Energy Hubs (SEH’s) in Nederland bevinden zich in de pioniersfase. SEH’s zijn samenwerkingsverbanden op het gebied van duurzame energieopwekking en -distributie. De provincies Gelderland en Overijssel en Oost NL zijn de initiatiefnemers van het versnellingsprogramma Smart Energy Hubs. Tien startende SEH’s worden ondersteund en de opgedane kennis wordt gedeeld. Vijftig professionals op het gebied van duurzame energie bezochten 25 januari de masterclass Smart Energy Hubs, die Oost NL in samenwerking met HAN University of Applied Sciences en Connectr in Arnhem gaf. Hoe ontstaat een Smart Energy Hub? Overbelasting van het energienetwerk op een bedrijventerrein is verreweg de belangrijkste aanleiding. Door deze netcongestie kunnen uitbreidingsplannen van ondernemers, of zelfs de aanleg van een nieuw bedrijventerrein niet doorgaan. Simpelweg omdat de netbeheerder niet tijdig kan voorzien in een net, waarmee de energievraag (elektriciteit) en/of de teruglevering van duurzaam opgewekte energie kan worden getransporteerd. Netcongestie Bij de Smart Energy Hub Zwolle-Noord, kortweg SZN, begon het in 2020 met teruglevercongestie. Maarten Epema, regisseur bij SZN en spreker tijdens de masterclass: ‘Enexis, onze netbeheerder, kondigde in december 2023 ook leveringscongestie aan. Daardoor zien steeds meer ondernemers in dat het noodzakelijk is lokale energiesystemen met elkaar te verbinden, waardoor je het opwekken van energie en de vraag ernaar beter kunt sturen. Zo kun je pieken op het net voorkomen.’ Samenwerking cruciaal Samenwerking tussen ondernemers onderling op een bedrijventerrein en samenwerking van deze ondernemers met overheden, zoals de provincie en gemeenten, maar ook met netbeheerders, is cruciaal bij het functioneren van een Smart Energy Hub. Het gaat om samenwerking bij: technische zaken (bijvoorbeeld extra meters) technologisch gebied (ICT) organisatorisch gebied juridische zaken financieel gebied Efficiënte verdeling van energietransporten Om het energieverbruik van bedrijven in kaart te brengen en vervolgens het transport ervan te kunnen sturen, moeten ondernemers bereid zijn die gegevens te delen. Milos Bunda, technisch adviseur SIGOHE MOOI EIGEN-project, onderscheidt daarin verschillende stappen: bedrijven (partijen) optimaliseren hun eigen energieverbruik (‘achter de meter’) optimalisatie van de lokale vraag, opwekking en opslag. optimalisatie van de energiestromen van de bedrijven via het lokale onderstation van de netbeheerder het sturen van alle energiestromen, zodat piekbelasting van het net wordt voorkomen 60 procent lagere investering Schiphol Trade Park is het eerste bedrijventerrein in Nederland met een collectief en duurzaam energiesysteem dat begin 2024 anderhalf jaar draait. ‘Met alle bedrijven gebruiken we 30 procent van de door de eerste vier bedrijven aangevraagde stroomtransportcapaciteit’, meldt Bart Blokland, regisseur van de Smart Energy Hub Schiphol Trade Park. ‘Gaat het stroomverbruik naar een piek, dan schakelen enkele bedrijven over op opgeslagen duurzame energie. Het kan dus! En met een 60 procent lagere investering dan wanneer elk bedrijf zelf aan de slag was gegaan.’ Blauwdruk SEH Smart Energy Hubs lijken de aangewezen oplossing om het gebruik van lokaal, duurzaam opgewekte energie te bevorderen én om netcongestie te voorkomen. Milos Bunda werkt via het MOOI EIGEN-project samen met zestien andere partijen aan een blauwdruk voor het realiseren van een SEH. ‘Het is een proces in verschillende fasen met steeds verschillende stakeholders.’ Fase 1: verkenning, waarbij alle partijen in beeld komen, duidelijk moet worden wat het draagvlak is en welke partijen willen participeren in een SEH. Fase 2: ontwerpen en onderzoeken van goede businesscase (is het financieel haalbaar?) en een plan voor de technische haalbaarheid. ‘Dan ontstaat er een go/no go-moment en is het vaak nodig een exploitatiebedrijf op te richten.’ Fase 3: kiezen van de juiste samenwerkingsvorm (geen winstoogmerk) voor het exploitatiebedrijf en het borgen van kwaliteit en continuïteit. Denk aan governance: hoe richt je de zeggenschap van de verschillende partijen in. Fase 4: daadwerkelijke realisatie SEH, waarbij de exploitatie en het assetmanagement (welke partijen brengen wat in) vorm krijgen. Praktijk is weerbarstig ‘De praktijk is vaak weerbarstig als het gaat om de oprichting van een Smart Energy Hub’, stelt Robert-Niels van Droffelaar, senior projectmanager Energy bij Oost NL aan het eind van de masterclass. ‘Duidelijk is dat ze relevant zijn bij het lokaal produceren en inzetten van duurzame energie en het voorkomen van netcongestie.’ Op 10 terreinen in Overijssel en Gelderland wordt op een slimme manier lokaal energie opgewekt, opgeslagen, omgezet en weer lokaal gebruikt. Door collectieve afspraken te maken tussen bedrijven en realtime verbruik en teruglevering te meten, kan het bestaande net veel slimmer worden benut. De initiatiefnemers van het versnellingsprogramma Smart Energy Hubs zijn provincies Gelderland en Overijssel en Oost NL. Het programmamanagement ligt bij Oost NL.  Tekst: Francien van Zetten

Minister Jetten wil aan de hand van een energiescan laten onderzoeken hoe bedrijventerreinen een bijdrage kunnen leveren aan het terugdringen van netcongestie. Hij geeft werkgeversorganisatie VNO-NCW een subsidie om verduurzamingsmodellen voor alle 3.800 bedrijventerreinen uit te werken, schrijft de minister in een brief aan de Tweede Kamer.  In de brief van afgelopen week praat Jetten de kamer bij over de voortgang van de uitvoering van de ‘Landelijke Actieagenda Netcongestie’.  ‘Ik geef VNO-NCW een subsidie om verduurzamingsmodellen voor alle 3.800 bedrijventerreinen in Nederland uit te werken’, schrijft de klimaatminister aan de kamer   Binnen dit beleidsprogramma werken netbeheerders met het Rijk, medeoverheden, ACM, brancheorganisaties en marktpartijen samen aan oplossingen om het elektriciteitsnet toegankelijk en betrouwbaar te houden.  Met de toezegging van deze energiescan geeft de minister voor Klimaat en Energie invulling aan de oproep van kamerlid Dassen (Volt) die vindt dat de overheid bedrijven meer moet helpen bij het verduurzamen van hun activiteiten.   Een woordvoerder van VNO-NCW bevestigt dat de werkgeversorganisatie de scan gaat uitvoeren. ‘Wij zijn net begonnen met het inventariseren waar ondernemers en bedrijventerreinen tegenaan lopen en wat is het handelingsperspectief. We raden bedrijven een energiescan aan en gaan die proberen ook breed ter beschikking te stellen.’  Minder druk tijdens piekmomenten Voordat het begint met de scans wil VNO-NCW alle bestaande verduurzamingsmodellen inventariseren. ‘Die proberen we die bij elkaar te brengen, zodat ondernemers die makkelijker kunnen vinden en uit de voeten kunnen’, zegt de woordvoerder.  Naast de scan wil Jetten dat bedrijven flexibel gebruik kunnen maken van het net met minder druk op piekmomenten. Hij stelt de invoering voor van een zogeheten ‘Non Firm Aansluit- en transportovereenkomst (NFA), waarbij binnen netcongestiegebieden een nieuwe aansluiting transportcapaciteit krijgt toegekend tijdens dalmomenten.   Naar verwachting neemt de ACM hierover nog deze maand een definitief besluit, waarna netbeheerders deze contracten kunnen aanbieden.  Zij kunnen op grond van de huidige regels over congestiemanagement bijvoorbeeld bedrijven met een aansluitcapaciteit groter dan 1 MW verplichten om flexibiliteit aan te bieden. Dit houdt dat het bedrijf in kwestie zelf de prijs kan bepalen die hij daarvoor vraagt.   ACM beoordeelt op dit moment een voorstel van netbeheerders om de regels over deze plicht aan te scherpen, zodat ze beter uitvoerbaar zijn en gehandhaafd kunnen worden. De minister verwacht dat daardoor meer partijen die nu nog in de wachtrij staan, sneller worden aangesloten op het stroomnet.  Miljoenen voor energy hubs  De mededingingsautoriteit neemt hierover naar verwachting medio dit jaar een besluit.   In zijn brief aan de kamer kondigt Jetten ook aan dat hij naar aanleiding van een amendement van VVD-kamerlid Silvio Erkens dit jaar 55 miljoen euro opzij legt voor het verlichten van netcongestie op bedrijventerrein en de organisatie van een competitie voor innovatieve oplossingen en middelen om deze op te schalen. De precieze invulling volgt na het zomerreces.   Daarnaast verwijst de minister naar bestuurlijke aanjager Gerard Schouw die voor het programma Slim met Stroom, bedrijven helpt om de noodzakelijke flexibiliteit in hun processen te vinden. Daarnaast komt – de al eerder aangekondigde - 166 miljoen euro uit het Klimaatfonds vrij voor de opzet van energy hubs, waarmee ondernemers op bedrijventerreinen onderling stroom kunnen uitwisselen, waardoor het net minder wordt belast.