Circulaire economie in de fysieke leefomgeving: hier zet Parkstad op in
Parkstad Limburg start een uitvoeringsprogramma om werk te maken van een circulaire economie. Het plan brengt lopende acties en nieuwe ambities samen, met als doel het grondstoffengebruik in de regio – in met name de fysieke leefomgeving – de komende jaren flink te verminderen.
Het uitvoeringsprogramma, een uitwerking van de kaderstellende position paper ‘Parkstad Circulair’ uit 2023, richt zich op vier thema’s: circulaire bouwketen, regionale korte (voedsel)ketens, buitengebied en fysieke leefomgeving.
Voor laatstgenoemde thema’s geldt dat bij (her)ontwikkelingsopgaven binnen Parkstad circulaire principes worden geïntegreerd in woningbouw, utiliteitsbouw zoals kantoren en scholen, bedrijventerreinen en de inrichting van de openbare ruimte.
Stadszaken licht vijf opmerkelijke actiepunten uit het programma waarmee Parkstad de komende jaren stuurt op circulariteit rondom het thema fysieke leefomgeving:
1. Circulaire woningbouw
Parkstad wil dat in 2030 de helft van alle nieuwbouwwoningen biobased, circulair of conceptueel worden gebouwd. Woningcorporaties worden gestimuleerd om circulaire bouwmethoden toe te passen en experimentele woonconcepten te ontwikkelen.
2. Duurzaam maatschappelijk vastgoed
Elke gemeente in Parkstad moet voor 2027 minimaal één circulair maatschappelijk vastgoedproject realiseren. Dit betekent dat bijvoorbeeld scholen en gemeentegebouwen voortaan met hergebruikte of biobased materialen worden gebouwd.
3. Circulaire bedrijventerreinen
De herstructurering van bedrijventerreinen en binnenhavens krijgt een circulaire impuls. Er worden eisen gesteld aan materiaalgebruik en bedrijven worden gestimuleerd om rest- en grondstoffen uit te wisselen, waardoor afvalstromen worden beperkt. Het bieden van meer middelen en ruimte voor materialen opslag, verwerking en reparatie.
4. Openbare ruimte als circulair laboratorium
De openbare ruimte wordt een testomgeving voor circulaire materialen en ontwerpen. Tot 2027 worden in Parkstad experimenten uitgevoerd met duurzame bestrating, hergebruik van sloopmateriaal en biobased straatmeubilair.
5. Monitoring en standaardisering
Om de circulaire ambities meetbaar te maken, wordt een digitaal monitoringssysteem opgezet voor bouwmaterialen.
Voor de uitvoering van het programma is voor de periode 2024-2026 een bedrag gereserveerd van 1,1 miljoen euro. De financiering voor deze voorziening komt voor een groot deel uit de Regio Deal, 900.000 euro. Uit regionale middelen komt 250.000 euro beschikbaar.
De financiering vindt gespreid plaats over 2024, 2025 en 2026.
De strategie wordt ondersteund door het provinciale beleidskader Circulaire Economie Limburg 2.0, waarin de provincie Limburg zich inzet voor het versnellen en opschalen van circulaire economie binnen de regio.
Opzet kennisprogramma
Paul Consten, als projectleider verantwoordelijk voor de uitvoering van het actieprogramma, benadrukt dat de overgang naar een circulaire economie niet alleen om beleid en financiering draait, maar ook om bewustwording en draagvlak binnen de gemeenten en bij stakeholders.
‘Een van de grootste uitdagingen is voor ons als Parkstad om de markt en de ambtenaren lokaal goed mee te krijgen in deze transitie, waarbij het zwaartepunt met name ligt op veranderingen in de fysiek leefomgeving.'
'Daarom hebben we een kennisprogramma opgezet, waarmee we heel gericht verschillende doelgroepen benaderen. Dit programma biedt kennis, bewustwording en concrete handvatten om circulariteit in de praktijk toe te passen.’
Naast het kennisprogramma wordt ingezet op verschillende communicatieve initiatieven. ‘We merken dat circulariteit voor veel mensen nog een abstract begrip is. Daarom zetten we casussen, leerlijnen, workshops en masterclasses in om de inhoud concreter te maken', aldus Consten.
Ook werkt Parkstad aan een communicatiestrategie om niet alleen gemeenten en ambtenaren, maar ook burgers en andere stakeholders mee te nemen in de circulaire transitie.
'Het is belangrijk om uit te leggen waarom bepaalde circulaire keuzes worden gemaakt bij nieuwe projecten in de fysieke leefomgeving, zoals het hergebruik van materialen in de openbare ruimte.’
Standaardisatie circulariteit
Volgens Consten is het uitvoeringsprogramma een belangrijke stap in de richting van standaardisering van circulariteit binnen de regio.
‘Parkstad behoort met zijn ecosysteem, beleid en ambities tot de koplopers op het gebied van circulaire economie. Dit thema overstijgt de gemeenten en vraagt om regionale samenwerking en regie.’
Een opvallende strategische keuze is het vermijden van het woord ‘circulariteit’ in de communicatie.
‘Het begrip circulariteit heeft een bepaald frame. Het roept vaak een abstract en complex beeld op. Daarom leggen we liever de nadruk op het concept ‘grondstoffenzekerheid’.'
'De huidige geopolitieke situatie, waarin de roep om strategische autonomie steeds luider klinkt, kunnen we benutten om het belang van de circulaire transitie te onderstrepen teneinde onze doelen te realiseren’, aldus Consten.
Foto: Pascal Moors – Nose for Photography
07-04-2025
