Event
Event
Als gemeenten blijven vasthouden aan de oude manier van plannen, dreigt de circulaire transitie vast te lopen op ruimtenood. Bedrijventerreinen spelen een sleutelrol in het verduurzamen van onze economie, maar krijgen in de lokale politiek nauwelijks aandacht. Tijdens het SKBN Kenniswebinar op 20 mei benadrukte lector Cees-Jan Pen dat dit moet veranderen: “Vertel het verhaal, en herhaal het. Want juist op deze terreinen werk je aan de economie van morgen.”
Ruimtenood dreigt het grootste knelpunt te worden voor de circulaire transitie. Bedrijventerreinen spelen hierbij een cruciale rol. Het zijn dé plekken waar (milieu)ruimte is om te ondernemen en produceren. Om de circulaire potentie van bedrijventerreinen te benutten, is publiek-private samenwerking essentieel. Geen enkele organisatie kan dit alleen; bedrijven, overheden en kennisinstellingen moeten de krachten bundelen. De huidige manier van samenwerken, is zoals de RLI in 2023 al stelde, onder de maat. In het SIA-RAAK onderzoeksproject ‘Samen Beter’ is door de hogescholen Fontys en de HAN gekeken hoe deze samenwerking vorm kan krijgen in de praktijk.
Tijdens het SKBN Kenniswebinar, deelde Cees-Jan Pen de inzichten van twee jaar ‘Samen Beter’ en deed hij suggesties om ruimte voor circulaire bedrijven op de agenda voor de raadsverkiezingen in 2026 te krijgen. Hieronder kun je het webinar terugkijken en de lessen lezen.
TERUGKIJKEN
Dit zijn de 8 inzichten van het webinar:
1. De basis moet op orde zijn voordat je aan circulariteit begint
Samenwerking tussen gemeenten, ondernemers en parkmanagement moet goed zijn georganiseerd. Zonder vertrouwen en organisatiekracht is circulariteit dweilen met de kraan open. Zowel gemeenten als ondernemersverenigingen moeten professionaliseren en structuureel meer investeren in parkmanagement. Onderdeel hiervan is dat terreinen gewoon schoon, heel en veilig moeten zijn anders blijft er wantrouwen en gebrek aan samenwerking.
2. Ruimtegebrek is hét knelpunt voor circulariteit
De circulaire transitie op bedrijventerreinen stokt vooral door gebrek aan fysieke en milieuruimte. Gemeenten moeten expliciet ruimte behouden en reserveren voor circulaire functies, anders wordt de transitie letterlijk onmogelijk. Van hubs tot opslag van grondstoffen – zonder aandacht voor locatiekeuzes en planvorming komt circulariteit niet van de grond. Dit botst met de grote woningbouwambities en zet deze onder druk.
3. Circulariteit raakt meer dan de economie alleen
Het is teveel de opgave van het team EZ, terwijl klimaatadaptatie, afvalbeheer, energie, water en sociaal beleid allemaal samenkomen op het bedrijventerrein. Het vraagt dus om integrale samenwerking tussen afdelingen binnen de gemeente maar ook daarbuiten. De duurzame potentie is groot dus daar zal meer het trekkerschap moeten liggen.
4. Zonder duidelijke keuzes verzand je in vaagheid
Circulariteit is een containerbegrip. Gemeenten moeten kiezen: focussen op bijvoorbeeld afval, water of restwarmte – anders raakt beleid versnipperd en onbegrijpelijk voor bedrijven en partners. Nu valt alles eronder en wie niet kiest, verliest.
5. Praktijkvoorbeelden zijn nodig om circulariteit politiek te agenderen
Circulariteit moet vertaald worden naar lokale belangen en opgaven. Storytelling richting raadsleden, bestuurders en bewoners is essentieel om draagvlak te creëren. Voorbeelden uit de praktijk kunnen daarbij helpen. Ondernemers overtuig je met verhalen van ondernemers.
6. Lokale professionals zijn sleutelspelers
Ambtenaren en parkmanagers blijken cruciale schakels om de circulaire potentie van bedrijventerreinen te benutten. Hun rol vraagt om een breed palet aan competenties, van technische kennis tot politieke sensitiviteit en storytelling. Het schaap met duizend poten bestaat helaas niet, dus zorg voor een breed interdisciplinair team als je circulair echt belangrijk vindt.
7. Meer focus op schaal en ketensamenwerking is nodig
Circulaire samenwerking vindt niet alleen plaats binnen één terrein. Ketenbenadering en samenwerking tussen meerdere terreinen vraagt om nieuwe vormen van ruimtelijke en bestuurlijke afstemming.
8. Koppel circulaire doelstellingen aan andere duurzaamheidsopgaven
De circulaire transitie staat niet op zichzelf. Bedrijventerreinen worden steeds vaker geconfronteerd met waterproblematiek, zoals waterschaarste, waterkwaliteit en piekbelasting bij hevige regenval. Tegelijkertijd zorgt hittestress voor onaantrekkelijke werkomgevingen, wat de concurrentiepositie op de arbeidsmarkt onder druk zet. Door circulaire doelen – zoals wateropvang, hergebruik en vergroening – te koppelen aan bredere duurzaamheidsopgaven, kunnen terreinen klimaatadaptief, aantrekkelijk én toekomstbestendig worden ingericht. Zo ontstaat een meervoudige waardecreatie die zowel ondernemers als overheden aanspreekt en ontstaan er nieuwe mogelijkheden voor financiering.
Meer lezen
Lees hier het Rli-advies ‘Samen werken: kiezen voor toekomstbestendige bedrijventerreinen’ of bekijk de animatie.
Lees hier het artikel 'Negen manieren om ruimte te scheppen voor circulaire (maak)bedrijven' verschenen in ROmagazine (2024)
Lees hier het artikel '‘Circulaire hubs’ als leidraad voor strategisch locatiebeleid' verschenen in ROmagazine (2024)
Lees hier het kennisartikel 'Samen werken aan circulaire bedrijventerreinen' verschenen in het magazine Kringen van CLOK (2024)
Over het Samen Beter onderzoek
Het onderzoek Samen Beter is uitgevoerd door onderzoekers van de Hogeschool Arnhem Nijmegen (HAN) en Fontys Hogescholen. SKBN is een van de partners in dit onderzoek. Het project is medegefinancierd door een stimuleringssubsidie uit de regeling RAAK-publiek van het Nationaal Regieorgaan SIA, onderdeel van de Nederlandse Organisatie voor Wetenschappelijk Onderzoek (NWO). Kijk hier voor meer informatie over dit onderzoek.
