Nederland zit midden in een energietransitie. Energie uit fossiele brandstoffen maakt plaats voor energie uit hernieuwbare bronnen, zoals water, wind en zon.

Provincie en gemeenten in Brabant slaan de handen ineen om de vestiging van grootschalige logistiek op ongewenste plekken op bestaande bedrijventerreinen aan banden te leggen. Dit beleid is eerder al ontwikkeld voor nieuw te ontwikkelen terreinen.

Het gaat bij de nieuwe regionale afspraken om grote logistieke ontwikkelingen op kavels van meer dan 3 hectare. De overheden hebben dit samen besloten op de regionale ontwikkeldagen in december. Ze gaan hiermee concreet in op de maatschappelijke en politieke discussies over grootschalige distributiecentra.

Steeds vaker vinden in Brabant grootschalige logistieke ontwikkelingen plaats op bestaande bedrijventerreinen. Deels gebeurt dat ook op ongeschikte of ongewenste locaties. Provincie en gemeenten voeren al een paar jaar een selectief clusteringsbeleid om passend om te gaan met de uitbreidingsvraag van grootschalige logistiek. Binnen dat beleid is extra aandacht voor bestaande bedrijventerreinen, zogenoemde brownfields. Deze terreinen komen steeds meer in beeld voor deze markt omdat Brabant een logistieke hotspot is.

Inzicht in mogelijkheden

In opdracht van de provincie heeft Stec Groep onderzoek gedaan om inzicht te krijgen in de vestigings- en herontwikkelingsmogelijkheden voor grootschalige logistiek op bestaande bedrijventerreinen. De meest urgente conclusie uit dit onderzoek is dat ongeveer 1/3 van de Brabantse bedrijventerreinen voor de markt op termijn interessant is voor vestiging of herontwikkeling van grootschalige logistiek. Hierbij is sprake van circa 1/3 van het grootschalig vastgoed dat op deze bedrijventerreinen het einde van de economische levensduur nadert en een ontwikkelpotentieel van zo’n 150 tot 250 hectare. Dit samen maakt de kans op ongewenste ontwikkelingen groot.

Ongewenste ontwikkelingen voorkomen

Deze terreinen zijn vanuit ruimtelijk of infrastructureel oogpunt lang niet allemaal geschikt voor herontwikkeling voor grootschalige logistiek. Ze zijn echter wel in beeld bij de markt, en bestemmingsplannen staan grootschalige logistieke ontwikkelingen op deze locaties veelal niet in de weg. Dit terwijl gemeenten soms andere ambities hebben op deze terreinen. Door als provincie en gemeenten samen beleid hierop te ontwikkelen, wordt voorkomen dat ‘de achterdeur’ openstaat voor ontwikkelingen die niet passen bij het huidige selectieve clusteringsbeleid. Zo blijft er op de Brabantse bedrijventerreinen ook ruimte beschikbaar voor bijvoorbeeld lokaal midden- en kleinbedrijf, transitieopgaven en transformaties van de terreinen naar andere functies.

Urgentie nieuw beleid en regionale afspraken

Logistiek is één van de belangrijkste sectoren in Brabant en een randvoorwaarde voor het Brabantse vestigingsklimaat. Schaalvergroting is een belangrijke trend in de logistiek sector. Het is een gevolg van groeiende welvaart, investeringen in robotisering, automatisering en circulariteit en ook van ons consumentengedrag. Erik Ronnes, gedeputeerde Ruimte en Wonen en verantwoordelijk voor werklocaties: “De vraag naar ruimte voor grootschalige logistieke ontwikkelingen blijft hier de komende jaren groot. Een deel daarvan zal op bestaande terreinen gerealiseerd kunnen en moeten worden, maar grootschalige ontwikkelingen op ongeschikte en ongewenste locaties willen we voorkomen. Dit gezamenlijk beleid zorgt voor duidelijkheid voor de markt, burgers én overheid. Met regionale afspraken in alle Brabantse regio’s worden ‘waterbed-effecten’ voorkomen en kunnen we ons samen focussen op de juiste investeringen en programmering.”

Aanvulling op bestaand beleid

Het nieuwe beleid richt zich voornamelijk op de bestaande bedrijventerreinen en is een aanvulling op bestaand beleid. De provincie en gemeenten hebben al enkele jaren gezamenlijk beleid hoe passend om te gaan met de extra ruimtevraag van grootschalige logistiek, door dit toe te staan op een beperkt aantal uitbreidingslocaties in Brabant. Deze locaties worden vraaggericht ontwikkeld bij een concrete vraag vanuit de markt.

Meerwaarde vereist

Bovendien moet er sprake zijn van regionale meerwaarde. Daarbij wordt onder meer gekeken naar regionale binding van het bedrijf, bijvoorbeeld of er gebruik wordt gemaakt van Brabantse toeleveranciers en afnemers. En naar de maatschappelijke en economische meerwaarde. Voorbeelden daarvan zijn een gezonde balans tussen inzet van regionaal personeel en inzet arbeidsmigranten, de bereidheid om samen te werken met onderwijsinstellingen, de bijdrage aan de klimaatopgave en de energietransitie en de verandering van wijze van vervoer (modal shift) en (sociale) innovatieprojecten. De Tilburgse wethouder ruimtelijke ordening en economie Bas van der Pol licht toe: “Het is noodzakelijk dat we actief sturen op duurzaam ruimtegebruik, economische meerwaarde, bescherming van het MKB en ook op ruimtelijke kwaliteit. Op initiatief van de provincie kunnen we hier nu gezamenlijk met de regio vorm aan geven.”

Vervolgstappen

Provincie en gemeenten maken in 2022 afspraken op welke locaties de ontwikkeling van grootschalige logistiek is toegestaan en op welke locaties dit ongewenst is. Provinciale Staten nemen een besluit om ongewenste ontwikkelingen definitief onmogelijk te maken.