Locatiekenmerken circulaire bedrijvigheid in en rondom de stad

De 20ste editie van het BT Event vindt donderdag 13 november plaats op Industriepark Kleefse Waard (IPKW) in Arnhem. Tijdens deze jubileumeditie van het BT Event verkennen we hoe regio’s kunnen sturen op economische kracht, duurzame groei en technologische vernieuwing in een wereld vol geopolitieke spanningen en transities. Daarbij staat één vraag centraal: hoe bouwen regio’s aan een strategisch autonoom, innovatief en duurzaam Nederland? Het BT Event staat dit jaar in het teken van strategische autonomie – een thema dat sinds de coronapandemie, internationale spanningen en technologische ontwikkelingen in rap tempo op de Europese én nationale agenda is gekomen. Van medicijnen en computerchips tot energie, veiligheid en kritieke materialen: de roep om minder afhankelijkheid van mondiale productieketens is urgenter dan ooit. Het kabinet onderstreepte dat belang in het regeerakkoord, onder meer met de ambitie voor een sterke industriële basis en leveringszekerheid in de defensiesector. De recente ‘Defensie Strategie voor Industrie en Innovatie’ stelt nadrukkelijk dat innovatie moet opschalen naar productie. Maar waar landen die activiteiten uiteindelijk? Juist: op bedrijventerreinen en werklocaties. Over de event locatie: IPKW Industriepark Kleefse Waard (IPKW), de locatie van het BT-event van dit jaar, is een 90 hectare grote werklocatie die duurzame energie-gerelateerde bedrijven huisvest, faciliteert en met elkaar verbindt. Samen met de overheid, het onderwijs en het bedrijfsleven wordt op IPKW gewerkt aan de ‘cleantech campus van de toekomst’. Op het gebied van energie, afval, gebouwen, mobiliteit en mensen geeft het Arnhemse industriepark ook invulling aan de circulaire economie. Het Industriepark heeft de ambitie dat het dit jaar het meest duurzame bedrijventerrein van Nederland wil zijn.   Ruimte voor duurzame groei Tijdens het event zoeken we samen met bestuurders, beleidsmakers en ondernemers naar antwoorden op deze actuele vragen. Hoe benutten we bestaande ruimte slimmer? Hoe creëren we nieuwe economische ruimte voor duurzame groei? Welke rol spelen netcongestie en waterschaarste? En hoe sturen regio’s via ruimtelijk beleid op innovatie, valorisatie en samenwerking? De bijeenkomst verkent ook de veranderende rollen van overheden. Is het tijd voor een meer sturende provincie? Of juist meer ruimte voor gemeenten en marktpartijen? En hoe verhoudt dit alles zich tot het Rijk en Europa? KLIK HIER VOOR MEER INFORMATIE EN INSCHRIJVEN FACTS & FIGURES >> BT Event 2025 >> Donderdag 13 november 2025 >> Industriepark Kleefse Waard in Arnhem >> Kosten: De reguliere kosten voor deelname aan het BT Event bedragen € 525,00. Vroegboekkorting: Meld je aan voor 1 juli en ontvang € 75,00 korting! Collegadeal: Kom je met 2 personen van één organisatie (tegelijk inschrijven en op 1 factuur) dan bedragen de kosten € 795,00. Korting abonneehouders vakblad BT: Abonneehouders van vakblad BT ontvangen € 50,00 korting op het voor u geldende tarief.    

Als we blijven vasthouden aan de huidige manier van plannen, loopt de circulaire transitie vast. Bedrijventerreinen zijn cruciaal voor de verduurzaming van Nederland, maar door structureel ruimtegebrek en gebrek aan politieke aandacht dreigen juist deze gebieden te verdwijnen uit het vizier. Het tekort aan fysieke én milieuruimte voor circulaire bedrijvigheid vormt een stille bedreiging voor het lokale vestigingsklimaat. Toch krijgen bedrijventerreinen zelden prioriteit in gemeentelijke visies en beleid, laat staan op de agenda van raadsleden. In het geweld van woningnood raken ruimte voor werken en circulaire initiatieven vaak ondergesneeuwd. Tijdens het SKBN Kenniswebinar op 20 mei 2025 deelde lector Cees-Jan Pen (Fontys Hogescholen) de belangrijkste lessen uit het tweejarige onderzoeksproject ‘Samen Beter’, waarin lokale samenwerking aan circulaire bedrijventerreinen centraal stond. Zijn boodschap aan gemeenten en politici was glashelder: wil je als gemeente bijdragen aan de energietransitie, grondstoffenzekerheid en circulaire economie, dan begint dat bij voldoende en goed ingerichte ruimte voor werken. “Het is tijd dat we bedrijventerreinen niet langer als restgebieden beschouwen, maar als essentiële bouwstenen van onze duurzame toekomst,” aldus Pen. Volgens Pen wordt het belang van deze gebieden nog altijd onderschat. “Onbekend maakt onbemind. Op veel bedrijventerreinen werkt tot wel 50 procent van de lokale beroepsbevolking, maar in gemeenten is er vaak niet eens één fte beschikbaar die zich structureel bezighoudt met deze opgave.” Hij roept daarom op tot hernieuwde aandacht en actie. “We moeten blijven vertellen – en herhalen, herhalen, herhalen – dat bedrijventerreinen de ruggengraat vormen van onze economie. Het zijn dé plekken waar MKB'ers innoveren, waar werkgelegenheid is voor álle opleidingsniveaus, en waar je als gemeente duurzaam kunt scoren.” Om bedrijventerreinen de plek te geven die ze verdienen, is het volgens Pen noodzakelijk dat ruimte voor werken en circulaire bedrijvigheid een expliciete plek krijgt in de aanloop naar de gemeenteraadsverkiezingen van 2026. “Zonder ruimte geen circulaire economie. Als we dat nu niet agenderen, lopen we straks onherroepelijk vast.” Om de circulaire potentie van bedrijventerreinen te benutten, is publiek-private samenwerking essentieel. Geen enkele organisatie kan dit alleen; bedrijven, overheden en kennisinstellingen moeten de krachten bundelen. De huidige manier van samenwerken, is zoals de RLI in 2023 al stelde, onder de maat. In het SIA-RAAK onderzoeksproject ‘Samen Beter’ is door de hogescholen Fontys en de HAN gekeken hoe deze samenwerking vorm kan krijgen in de praktijk.  Hieronder kun je het webinar terugkijken en de lessen lezen. TERUGKIJKEN   Dit zijn de 8 inzichten van het webinar:  1. De basis moet op orde zijn voordat je aan circulariteit begint Samenwerking tussen gemeenten, ondernemers en parkmanagement moet goed zijn georganiseerd. Zonder vertrouwen en organisatiekracht is circulariteit dweilen met de kraan open. Zowel gemeenten als ondernemersverenigingen moeten professionaliseren en structuureel meer investeren in parkmanagement. Onderdeel hiervan is dat terreinen gewoon schoon, heel en veilig moeten zijn anders blijft er wantrouwen en gebrek aan samenwerking. 2.      Ruimtegebrek is hét knelpunt voor circulariteit De circulaire transitie op bedrijventerreinen stokt vooral door gebrek aan fysieke en milieuruimte. Gemeenten moeten expliciet ruimte behouden en reserveren voor circulaire functies, anders wordt de transitie letterlijk onmogelijk. Van hubs tot opslag van grondstoffen – zonder aandacht voor locatiekeuzes en planvorming komt circulariteit niet van de grond. Dit botst met de grote woningbouwambities en zet deze onder druk. 3. Circulariteit raakt meer dan de economie alleen Het is teveel de opgave van het team EZ, terwijl klimaatadaptatie, afvalbeheer, energie, water en sociaal beleid allemaal samenkomen op het bedrijventerrein. Het vraagt dus om integrale samenwerking tussen afdelingen binnen de gemeente maar ook daarbuiten. De duurzame potentie is groot dus daar zal meer het trekkerschap moeten liggen. 4. Zonder duidelijke keuzes verzand je in vaagheid Circulariteit is een containerbegrip. Gemeenten moeten kiezen: focussen op bijvoorbeeld afval, water of restwarmte – anders raakt beleid versnipperd en onbegrijpelijk voor bedrijven en partners. Nu valt alles eronder en wie niet kiest, verliest.  5. Praktijkvoorbeelden zijn nodig om circulariteit politiek te agenderen Circulariteit moet vertaald worden naar lokale belangen en opgaven. Storytelling richting raadsleden, bestuurders en bewoners is essentieel om draagvlak te creëren. Voorbeelden uit de praktijk kunnen daarbij helpen. Ondernemers overtuig je met verhalen van ondernemers. 6. Lokale professionals zijn sleutelspelers Ambtenaren en parkmanagers blijken cruciale schakels om de circulaire potentie van bedrijventerreinen te benutten. Hun rol vraagt om een breed palet aan competenties, van technische kennis tot politieke sensitiviteit en storytelling. Het schaap met duizend poten bestaat helaas niet, dus zorg voor een breed interdisciplinair team als je circulair echt belangrijk vindt. 7. Meer focus op schaal en ketensamenwerking is nodig Circulaire samenwerking vindt niet alleen plaats binnen één terrein. Ketenbenadering en samenwerking tussen meerdere terreinen vraagt om nieuwe vormen van ruimtelijke en bestuurlijke afstemming. 8. Koppel circulaire doelstellingen aan andere duurzaamheidsopgaven De circulaire transitie staat niet op zichzelf. Bedrijventerreinen worden steeds vaker geconfronteerd met waterproblematiek, zoals waterschaarste, waterkwaliteit en piekbelasting bij hevige regenval. Tegelijkertijd zorgt hittestress voor onaantrekkelijke werkomgevingen, wat de concurrentiepositie op de arbeidsmarkt onder druk zet. Door circulaire doelen – zoals wateropvang, hergebruik en vergroening – te koppelen aan bredere duurzaamheidsopgaven, kunnen terreinen klimaatadaptief, aantrekkelijk én toekomstbestendig worden ingericht. Zo ontstaat een meervoudige waardecreatie die zowel ondernemers als overheden aanspreekt en ontstaan er nieuwe mogelijkheden voor financiering. Meer lezen Lees hier het Rli-advies ‘Samen werken: kiezen voor toekomstbestendige bedrijventerreinen’ of bekijk de animatie.  Lees hier het artikel 'Negen manieren om ruimte te scheppen voor circulaire (maak)bedrijven' verschenen in ROmagazine (2024) Lees hier het artikel '‘Circulaire hubs’ als leidraad voor strategisch locatiebeleid' verschenen in ROmagazine (2024) Lees hier het kennisartikel 'Samen werken aan circulaire bedrijventerreinen' verschenen in het magazine Kringen van CLOK (2024) Over het Samen Beter onderzoek Het onderzoek Samen Beter is uitgevoerd door onderzoekers van de Hogeschool Arnhem Nijmegen (HAN) en Fontys Hogescholen. SKBN is een van de partners in dit onderzoek. Het project is medegefinancierd door een stimuleringssubsidie uit de regeling RAAK-publiek van het Nationaal Regieorgaan SIA, onderdeel van de Nederlandse Organisatie voor Wetenschappelijk Onderzoek (NWO). Kijk hier voor meer informatie over dit onderzoek. Beeld: iStock.com - HildaWeges

Honderden kilometers heggen zullen de komende jaren verschijnen op Nederlandse bedrijventerreinen. Het project, geleid door IVN Natuureducatie en de coalitie Werklandschappen van de Toekomst, zet zich in om versteende bedrijfsterreinen te transformeren tot levendige, groene oases vol biodiversiteit. De omvang van het probleem is duidelijk. Nederland telt circa 3.800 bedrijventerreinen – samen het formaat van de Veluwe – die vaak bestaan uit een zee van asfalt, beton en steen. Maar daar komt verandering in. Onder leiding van IVN Natuureducatie, een expert in het mobiliseren van groene bewegingen, en met steun van meer dan 30 organisaties, worden de komende jaren zorgvuldig samengestelde heggen aangelegd op bedrijventerreinen door het hele land. Deze heggen bieden niet alleen onderdak aan vogels, insecten en kleine zoogdieren, maar verbinden ook natuurgebieden als “ecologische snelwegen”. Groen werkt Naast de duidelijke voordelen voor de natuur biedt een groene werkplek ook tal van voordelen voor mensen. Werknemers op een groen bedrijventerrein voelen zich doorgaans gelukkiger, productiever en ervaren minder stress. “Een groene omgeving draagt bij aan het werkplezier en verbetert het vestigingsklimaat,” aldus Daphne Teeling, programmacoördinator van Werklandschappen van de Toekomst. Bovendien helpen heggen bij klimaatadaptatie door schaduw te creëren, water vast te houden in de bodem en hitte en geluid te dempen. Lees meer: ‘Maak je terrein behaaglijk met een heg’ Doe mee Wil je als ondernemer of gemeente bijdragen aan een groener Nederland? Vanaf vandaag kunnen bedrijven, werknemers en beleidsmakers een inheemse heg bestellen via www.groengeeftenergie.nl. Een heg kan al vanaf 20 meter worden aangeplant en is haalbaar, zelfs met beperkte ruimte.