Campussen in Nederland: zes inspirerende voorbeelden

Een van de leidende principes in veel beleidsstukken is dat ruimte voor economie niet mag afnemen. Een no net loss dus. Maar hoe geef je dat handen en voeten? Het omgevingsprogramma is een krachtig beleidsinstrument uit de Omgevingswet, die zich bij uitstek leent om, samen met gebiedspartners, ruimtelijk-economische ambities concreet te maken.  Op dinsdag 18 november organiseren vakblad BT en TwynstraGudde het webinar ‘Maak ruimtelijk-economische ambities concreet met het omgevingsprogramma’. Met in de hoofdrol vier gemeenten die pionierden met het omgevingsprogramma.  Je leert:  Welke soorten omgevingsprogramma’s er zijn (thematisch- of gebiedsgericht) en welk type zich het beste leent voor welk doel;  De afweging maken of het omgevingsprogramma een geschikt instrument is om jou/jullie ruimtelijk-economische ambities verder invulling te geven;  Hoe je bestaand beleid door vertaalt naar een omgevingsprogramma, en wat de toegevoegde waarde is;  Welk type maatregelen in een omgevingsprogramma kunnen worden opgenomen, zoals fysieke acties (ruimreserveringen), juridische instrumenten (regels of uitsluitingen), financiële prikkels/fondsen, maar ook ‘softere’ maatregelen zoals campagnes en het organiseren van netwerken (met bedrijfsleven of kennisinstellingen);  Hoe je van een omgevingsprogramma tot programmatisch werken en uitvoering komt;  Hoe een omgevingsprogramma de weg plaveit naar een algemeen bindend omgevingsplan.  MELD JE METEEN AAN!   PROGRAMMA  09.30 uur  Introductie ‘programma onder de Omgevingswet’  Puck Brunet de Rochebrune & Anouk Paris, resp. principal adviseur en senior adviseur Ruimte, Wonen & economie, TwynstraGudde   09.45 uur  Praktijkcasus 1: Werken aan een balans tussen agrarisch landgebruik, bedrijventerreinen en recreatie – Omgevingsprogramma Economie, Gemeente Putten   Reinard de Jong - Manager Opgaven, Programma's en Projecten, Gemeente Putten en Puck Brunet de Rochebrune (TwynstraGudde)  10.00 uur  Praktijkcasus 2: Beter benutten bestaande bedrijventerreinen, kantoorlocaties en overige werklocaties - Omgevingsprogramma werklocaties, Gemeente Amersfoort  Marco van Hoek, programmamanager Werken, Gemeente Amersfoort  10.15 uur  Praktijkcasus 3: Vastleggen lange termijnvisie en maatregelen op een bedrijventerrein, mét ondernemers – Gebiedsgericht omgevingsprogramma voor bedrijvenpark ‘De Boezen’, Pijnacker   Kjell Wansleeben, senior adviseur Ruimte, Gemeente Pijnacker-Nootdorp  10.30 uur  Praktijkcasus 4: Gemeente Urk (nader in te vullen)  Sjane Marie van Urk, beleid Ruimtelijke Ordening, Gemeente Urk  10.45 uur  Einde  FACTS & FIGURES  Wat: Webinar ‘Maak ruimtelijk-economische ambities concreet met het omgevingsprogramma’.  Wanneer: Dinsdag 18 november 2025, 09.30 uur – 10.45 uur.  Kosten: Het is een gratis webinar. Voor wie: EZ-ambtenaren van gemeenten, provincies en rijk, medewerkers van ontwikkelings- en herstructureringsmaatschappijen en iedereen die bezig is met het realiseren van ruimtelijk-economische ambities.  Aanmelden  

Duurzaamheid staat voorop bij de ontwikkeling van Schiphol Trade Park – ook als het gaat om het gebruik van materialen voor de infrastructuur. SADC heeft twintig tweedehands stalen duikerelementen kunnen overnemen van Rijkswaterstaat, die deze door hun afmetingen niet meer kon gebruiken. Mede dankzij Rijkswaterstaat kunnen deze duikers nu een tweede leven krijgen op Schiphol Trade Park. De duikers worden geplaatst op percelen langs de A4, waar pachters het hoge Miscanthusgras telen. Om het land goed bereikbaar te houden, worden diverse watergangen gegraven en een groot aantal duikers aangelegd. Zo kan regenwater op een gecontroleerde manier worden afgevoerd. Door het hergebruik van deze duikers wordt een aanzienlijke hoeveelheid CO?-uitstoot bespaard. Het gaat om circa 54 m³ beton, wat neerkomt op een besparing van ongeveer 16.000 kg CO?. Ter vergelijking: 400 volwassen bomen nemen deze hoeveelheid CO? in één jaar op. Op dit moment staan er op Schiphol Trade Park al 500 jonge bomen die samen deze uitstoot jaarlijks kunnen absorberen.

Bedrijventerreinen en werklocaties staan weer volop in de schijnwerpers. Het Ministerie van Economische Zaken zet stevig in op het beter benutten van bestaande terreinen. Uitgangspunt is een groei van het totale bedrijventerreinareaal naar drie procent. Een ambitieus streven dat niet alleen op papier moet blijven staan. Ook de woningbouwopgave dwingt tot een hernieuwde blik op de balans tussen wonen en werken in stedelijke gebieden. Plannenmakers houden steeds vaker rekening met een gezonde mix, maar laten we waken voor louter mooie woorden. Gelukkig vertaalt het ministerie zijn ambitie in concrete actie, zoals twaalf pilots om de toekomstbestendigheid van werklocaties te testen en ervan te leren. Daarnaast heeft SKBN, samen met haar kennisnetwerk, de circulaire economie onder de loep genomen. Wat betekent een circulaire aanpak voor de (her)ontwikkeling van bedrijventerreinen? Dit thema staat niet voor niets hoog op de Europese agenda, mede dankzij het Draghi-rapport. De vraag is niet óf, maar hóe we circulaire bedrijventerreinen realiseren. Door nu de eerste stappen te zetten, krijgen we grip op de uitdagingen en kansen. Innovatiecampussen en -districten trekken intussen de aandacht als economische motoren. Logisch, want de kernvraag blijft: waar liggen de economische brandpunten van Nederland, en welke economie willen we in 2050 zijn? Een relevante discussie voor elke regio. Toch is het niet alleen economische groei die ons bezighoudt. De netcongestie neemt toe en dwingt tot decentrale energiesystemen. Gelukkig wordt hier werk van gemaakt, onder meer via het Landelijk Stimuleringsprogramma Energiehubs, waar diverse partners bij betrokken zijn. En dan is er nog water: niet alleen de opvang op bedrijventerreinen in het kader van klimaatadaptatie, maar ook het dreigende tekort aan drink- en proceswater. Bijeenkomsten als de Groene Gezonde Bedrijventerreinen Estafette en projecten als Werklandschappen voor de Toekomst zijn geen luxe, maar een noodzaak. Bewustwording rondom biodiversiteit en klimaatadaptatie moet omhoog – en snel. Gezien de urgentie kunnen we ons als SKBN geen afwachtende houding permitteren. Nu is het moment om best practices, kennis en ervaring uit te wisselen en daadwerkelijk stappen te zetten. We voelen allemaal de noodzaak om in actie te komen. Laten we dat dan ook doen – met gezwinde spoed. Theo Föllings, voorzitter SKBN en manager business development bij Oost NL Column in vakblad BT, jaargang 21, maart 2025