Mengen en ontmengen: het juiste bedrijf op de juiste plaats

De bestemming voor de 10e SKBN Studiereis is bekend: van woensdag 21 tot en met vrijdag 23 mei zetten we zeil naar de Oostenrijkse metropool Wenen. Het thema van deze reis is: Slimme productie in de grote stad. Wenen staat bekend om haar actieve grondpolitiek en ruimtelijk beleid, dat niet alleen wordt ingezet voor volkshuisvesting, maar ook voor het borgen van een omvangrijk economisch programma en 300.000 banen in de productieve sector. Zo borgt de stad productieve economie beleidsmatig met het fachkonzept Productieve Stadt, en reserveert het ook nieuwe ruimte voor economie. Vienna Business Agency (Wirtschafts Agentur Wien) ontwikkelt namens Stadt Wien bedrijfsruimte en verhuurt deze voor betaalbare prijzen aan bedrijven. Wenen, dat de economische motor is van het land en als schakel fungeert tussen West- en Oost-Europa, heeft veel te bieden. Zo wil de stad een nieuwe standaard neerzetten van slimme productie in de grote stad. In het Technology Centre Seestadt werken bedrijven en wetenschap aan industriële innovatie. Vienna Business Agency organiseert daarnaast start-up challenges en biedt startende bedrijven incubatieruimte aan. Vienna BioCenter voorziet in ruimte voor 60 labs en kantoren voor de florerende life sciences-sector in de Oostenrijkse hoofdstad. Meer informatie over het programma volgt snel. De SKBN Studiereis is alleen toegankelijk voor leden van SKBN.  

De Metropoolregio Rotterdam Den Haag (MRDH) speelt een actieve rol in het vernieuwen van werklocaties en het waarborgen van een duurzaam economisch vestigingsklimaat. Vivienne Medik, adviseur economisch vestigingsklimaat bij de MRDH vertelt hoe ook de energie van het OV daar een rol bij kan spelen. De rol van de Metropoolregio “Bij de Metropoolregio richten wij ons op de fysieke werklocaties waar bedrijvigheid is geconcentreerd, zoals bedrijventerreinen, winkelgebieden en kantoorlocaties,” vertelt Medik. “Met name bedrijventerreinen krijgen veel aandacht, omdat de vraag naar ruimte groot is terwijl nieuw aanbod schaars blijft. In sommige gevallen worden bestaande terreinen zelfs getransformeerd naar woningbouw, wat leidt tot extra druk op de beschikbare ruimte voor ondernemers.” De MRDH ondersteunt bij deze uitdagingen door onderzoek, advies, projectfinanciering en regionale afstemming. “We helpen gemeenten bijvoorbeeld om bedrijventerreinen beter te benutten en toekomstbestendig te maken. Dit betekent ook dat we kijken naar verduurzaming en slimme energieoplossingen.” Energie als sleutel tot innovatie Een voorbeeld is het onderzoek naar een energy hub op bedrijventerrein Oudeland in Lansingerland. Dit terrein kampt met netcongestie, wat ondernemers beperkt in hun uitbreidingsmogelijkheden. “We werken samen met ondernemers en gemeenten om te kijken hoe energie slimmer en duurzamer kan worden gebruikt,” zegt Medik. “Een energy hub kan bedrijven helpen energie te delen en efficiënter te benutten.” Daarnaast wordt in Lansingerland gekeken naar de aanleg van een laadstation voor elektrische voertuigen. Dit laadstation zou een belangrijke rol kunnen spelen in de overgang van conventionele dieselvoertuigen naar een elektrisch wagenpark. “De gemeente heeft nog kavels uit te geven nabij metrostation Rodenrijs. Daar rijdt Metrolijn E van RET, die Rotterdam met Den Haag verbindt. Een bedrijfskavel biedt kansen om vervoer, energie en bedrijvigheid slim te combineren,” legt Medik uit. “Op die manier kan de energie van het OV hierbij van nut zijn” Regionale samenwerking cruciaal De kracht van de metropoolregio ligt volgens Medik in samenwerking. “Als een gemeente plannen heeft voor bijvoorbeeld een nieuw bedrijventerrein of een transformatie, zorgen wij ervoor dat andere gemeenten worden geïnformeerd en dat er afstemming plaatsvindt. De impact van dergelijke besluiten stopt immers niet bij de gemeentegrens.” Met projecten zoals die in Lansingerland hoopt de MRDH niet alleen de lokale economie te versterken, maar ook een voorbeeld te stellen voor andere regio’s. “We zitten nog in de onderzoeks- en pilotfase, maar de potentie is enorm. Door energie, duurzaamheid en economische ontwikkeling te combineren, bouwen we aan een toekomstbestendig vestigingsklimaat.” De komende maanden worden belangrijke stappen gezet in het onderzoek naar de energy hub en het laadstation in Lansingerland. Hoewel de plannen nog in de kinderschoenen staan, benadrukt Medik het belang van innovatieve oplossingen. Foto: Unsplash/Nick Staal

‘Deel best practices zoals Willem-Alexander in Roermond waar wordt ingezien dat een watergebonden bedrijventerrein cruciaal is voor de circulaire economie’, zei Cees-Jan Pen, lector bij Fontys Hogescholen dinsdag 14 janauri tijdens het Slotevent Samen Beter: Op safari naar Willem-Alexander Haven in Roermond. 'Hoe kunnen we dit soort gebieden, waarvan steeds duidelijker wordt dat die een enorm belangrijke rol gaan spelen als de circulaire transitie op gang komt, uiteindelijk hoger op de politieke agenda krijgen?’ Dit artikel is afkomstig van bt-online.nl.  Kijk hier voor de volledige versie Niet-watergebonden bedrijven domineren In het manifest 'Borgen binnenhavens als anker voor de circulaire economie', dat de lector met Evert-Jan de Kort (STEC groep) en Joep Janssen (Ginder) opstelde, staat dat zo’n 30 tot 40 procent van de kavels aan binnenhavens in Nederland in beslag wordt genomen door niet-watergebonden bedrijven. Pen: ‘Dit manifest is een eerste aanzet om te kijken of dit onderwerp in de top 10-issues van een aantal gemeenten kan komen te staan tijdens de raadsverkiezingen volgend jaar.' ‘Bedrijven in havengebieden gaan volgens de Nederlandse Vereniging van Binnenhavens (NVB) steeds meer afvalstoffen als nieuwe grondstoffen aanvoeren en verwerken, in plaats van het afvoeren van (afval)stoffen uit havens. Er ontstaat nieuwe maakindustrie waarbij binnenhavens en watergebonden bedrijventerreinen een cruciale rol spelen in de circulaire economie.’ Geen 'knuffelbare hubs' Tijdens de afsluiting van de circulaire safari in de raadszaal van het gemeentehuis van Roermond stelde Pen vast dat gemeenten inmiddels lokaal voorop lopen in hele stringente circulaire doelstellingen, maar die ambitie wordt niet gehaald met ‘leuke knuffelbare hubs in woonwijken’. ‘Je zult grote gebieden met overslagcentrales voor beton-asfalt en recyclingcentrales nodig hebben. Dat wordt vaak vergeten en met dit manifest willen we een onderwerp, waarvan mensen denken ‘ze zijn smerig en hebben we ze nog wel nodig’, duidelijk koppelen aan die circulaire transitie.’ Pen: ‘Ons advies is ook wees creatief met de beschikbare fondsen en breng vooral best practices beter over het voetlicht. Inspirerende verhalen moeten nog veel beter door gemeenten aan elkaar worden doorverteld, waarmee je voorkomt dat iedereen opnieuw het wiel gaat uitvinden. Neem vooral ook ondernemersparticipatie serieus en betrek het onderwijs en kennisinstellingen.’ De Willem-Alexander Haven, het decor van het slotevent van het tweejarige RAAK-onderzoek Samen Beter, liet in lijn met het manifest zien dat door een nauwe samenwerking tussen bedrijfsleven, overheid (gemeente en waterschap, red.) en het onderwijs het oudste en enige watergebonden bedrijventerrein van Roermond is uitgegroeid tot een van de meest duurzame en circulaire bedrijventerreinen van Nederland. Groei circulaire bedrijvigheid  Gastheer Willem Bakker, directeur van Kalle en Bakker Overslag, Janou Martens-Goetstouwers, beleidsadviseur van de gemeente Roermond en Jean-Dominique de Pre van multinational BESIX lieten zien hoe de publiek-private samenwerking binnen een Bedrijven Investeringszone (BIZ) en de coöperatie Port of Roermond haar vruchten afwerpt. Tijdens een rondleiding op het bedrijventerrein vertelde Willem Bakker de deelnemers aan het event, dat mede georganiseerd werd door SKBN, dat de samenwerking er onder meer voor gezorgd heeft dat 90 procent van de bedrijven een bijdrage leveren aan de duurzame en circulaire economie op het bedrijventerrein.   Daarnaast ging Dankeld Vanmeenen, docent onderzoeker aan de Fontys, in op het project 'WA Meets Students’. Verdeeld over zeven periodes hebben bij Kalle en Bakker over de afgelopen drie jaar meer dan 200 Fontys-studenten voor de minor circulaire economie aan twaalf projecten gewerkt over uiteenlopende duurzame en circulaire vraagstukken die spelen bij bedrijven als Kalle en Bakker, SIF, Smurfit Westrock en BESIX.  Jean-Dominique de Pre vertelde vervolgens wat het belang is van de samenwerking is van de bedrijven binnen de BIZ, de gemeente Roermond en het waterschap bij de realisatie van een waterkering op het bedrijventerrein tegen het hoge water als gevolg van het hoge water in de zomer van 2021. Circulariteit vereist schaal Als afsluiter ging Frank de Feijter, onderzoeker circulaire economie aan de Hogeschool Arnhem Nijmegen (HAN), in op de uitkomsten van het ‘Samen Beter’-onderzoek, waarin is onderzocht wat het belang is van een publiek-private samenwerking op bedrijventerrein om een bijdrage te leveren aan de circulaire economie.  Wil je als bedrijventerrein een geslaagde business op dat vlak dan is schaal een belangrijk aspect volgens De Feijter. Als voorbeeld haalde hij een case aan over het verwerken van piepschuim van ziekenhuizen op bedrijventerreinen in de regio Arnhem-Nijmegen. ‘Toen de betrokkenen dat doorrekenden bleek dat hiervoor alle piepschuim nodig was van ziekenhuizen in Oost-Nederland om er überhaupt een sluitende businesscase van te maken. Als je nadenkt over een circulariteit, denk dan ook altijd aan schaal.’ Programmatisch werken Over de organisatiegraad van bedrijventerreinen constateert de HAN-onderzoeker dat niet alleen in structuren moet worden gedacht van een BIZ, coöperatie of BV. ‘Het gaat om individuele partijen die elkaar vinden, waar synergie tussen ontstaat. Denk aan het succes in bijvoorbeeld Helmond waar partijen als Indusym en Ginder aan de slag zijn gegaan en een gemeente heel enthousiast is aangehaakt.’ Ook stelde De Feijter dat bedrijventerreinen veel kunnen leren van programmatisch werken. ‘Een van de successen van living labs in de regio – zoals hier op Willem-Alexander – is dat je met een studentengroep op het bedrijventerrein aanwezig bent. Daardoor ontstaat er synergie tussen alle betrokkenen. Op dat vlak zie ik nog een enorm potentieel als aanjager van bedrijventerreinen in de transitie naar de circulaire economie.’ Dit Slotevent wordt georganiseerd in het kader van het onderzoek Samen Beter van de HAN en Fontys Hogescholen. Dit onderzoek is medegefinancierd door Regieorgaan SIA, onderdeel van de Nederlandse Organisatie voor Wetenschappelijk Onderzoek (NWO). Kijk hier voor meer informatie over dit onderzoek.