De verdozing van het landschap is een van de gruwelen van wethouders en burgers. Kunnen die 'dozen' niet mooier en duurzamer? Ja, dat kan, getuige deze zeven inspirerende voorbeelden van distributiecentra. We gaan kriskras door het land van Almelo, naar Tilburg via Amsterdam naar Berkel en Rodenrijs en via Utrecht naar Venlo.
LEGO-constructie voor circulair distributiecentrum in Almelo
Foto: VDR Bouwgroep
Het eerste aantoonbare circulaire distributiecentrum is gevestigd op XL Businesspark in Almelo. Voor deze primeur tekenen logistiek dienstverlener Bleckmann en VDR Bouwgroep uit Deventer.
Met dit dc, dat sinds maart operationeel is, willen beide bedrijven een lans breken voor een toekomst waarin dc's alleen nog maar circulair gebouwd worden.
Het distributiecentrum is geconstrueerd als een soort LEGO-bouwwerk. Dit betekent dat vrijwel alle onderdelen van het gebouw met een oppervlakte van ruim 46.000 vierkante meter demontabel en herbruikbaar zijn.
De verbindingen in de constructie zijn vastgeschroefd in plaats van aan elkaar gelast. De betonnen magazijnvloer ligt los op een stalen constructie, zodat die in de toekomst kan worden weggehaald. De stalen palen in de hal zijn zo in de vloer gezet dat zij er makkelijk weer uit kunnen.
Alle gebruikte materialen zijn digitaal gedocumenteerd. Ook zijn er afspraken gemaakt met leveranciers dat zij de materialen terugnemen aan het einde van de gebruiksduur van het pand, over ongeveer 25 jaar.
Volgens VDR brengt circulair bouwen flink wat uitdagingen met zich mee. Er moest bijvoorbeeld een herbruikbare schroef worden ontwikkeld om de dakpanelen demontabel vast te kunnen maken.
‘Sommige leveranciers hadden nog nooit over circulariteit nagedacht. Die hebben we ook aan het denken gezet’, zegt Luc Baltus, algemeen directeur van VDR Bouwgroep recent in gesprek met Trouw.
Naar de site over het circulaire distributiecentrum
The Tube' in Tilburg: futuristisch en duurzaam distributiecentrum
Allesbehalve een saaie blokkendoos, distributiecentrum 'The Tube' in Tilburg, foto: Heembouw.
Dat distributiecentra niet alleen maar saaie vierkante blokkendozen zijn, bewijst het distributiecentrum 'NewLogic III' in Tilburg. Het ellipsvormige DC van 60.400 vierkante meter is sinds 2018 operationeel en gevestigd op bedrijventerrein Het Laar in Tilburg aan de snelweg A58.
Naast het bijzondere ontwerp behoort het distributiecentrum ook tot een van de duurzaamste panden ter wereld. Het pand dankt deze positie aan het Breeam Outstanding-oplevercertificaat met een eindscore van 99,4 procent, de op één na hoogste duurzaamheidsscore ooit voor een distributiecentrum in Nederland.
Op het dak van het distributiecentrum liggen ruim 13.000 zonnepanelen, goed voor ca. 4.000.000 kWh aan zonnestroom per jaar.
Door de bijzondere vorm heeft het dc, dat in 2020 de Nationale Staalprijs won, inmiddels 'The Tube' als bijnaam. ‘De locatie langs de snelweg was de inspiratie hiervoor’, zegt architect Hung Tran van Heembouw Architecten.
‘De snelheid van het verkeer zorgt voor een bepaalde dynamiek. Tegelijkertijd is de schaal van het gebouw enorm. Het is heel langgerekt, waardoor een rechthoekige vorm geen recht zou doen aan de dynamiek van de locatie. Daarom is gekozen voor een meer natuurlijke ellips', aldus Tran.
Naar de site van distributiecentrum The Tube
Mega-cityhub in Amsterdam zet nieuwe standaard in stadslogistiek
Meerlaags, zelfvoorzienend qua energie en multifunctioneel met een bijzonder XXL formaat, het ctPark Amsterdam Cityhub. Foto: CTP
In het westelijk havengebied van Amsterdam is sinds maart van dit jaar een gigantische logistieke stadshub operationeel. Het meerlaagse CTPark Amsterdam City-gebouw is maar liefst 125.000 vierkante meter groot.
Drie jaar is gebouwd aan het complex dat is ontworpen om de last mile-distributie van en naar het centrum van Amsterdam en omringende steden sneller, efficiënter en zero-emissie te laten verlopen. En dat per boot, elektrische vrachtwagen, bus, auto of e-bike.
De cityhub, gevestigd vlak bij het Noordzeekanaal en de A10, beschikt over 125.000 m² opslag- en ‘last mile-distributieruimte verdeeld over twee verdiepingen. Ontwikkelaar CTP, de eigenaar van het pand, rekent op een verdere uitbreidingsmogelijkheid van het pand met 80.000 vierkante meter.
Dankzij 1.600 zonnepanelen en twaalf windturbines zorgt de cityhub voor zijn eigen energievoorziening. De energie wordt opgeslagen met hulp van een slim energiemanagementsysteem zodat gebruikers erover kunnen beschikken wanneer dat uitkomt.
In en rondom het pand zijn in totaal 1.600 parkeerplekken beschikbaar met (snel)laadvoorzieningen voor alle mogelijke vormen van emissievrij verkeer.
Ondanks dat het project alom wordt geprezen waar het gaat om duurzaamheid en de toegepaste innovaties, staat het complex in het westelijke havengebied nog altijd vrijwel leeg.
Tegen Logistiek.nl laat Ronald Dasbach van CTP weten dat er inmiddels gesprekken worden gevoerd met 'veel interessante partijen'.
Naar de site van ctPark Amsterdam City
LKQ Fource distributiecentrum in Berkel en Rodenrijs, 'verdozing kan ook mooi zijn'
‘Spectaculaire vormgeving een ware eyecatcher in het landschap', het dc van LKQ Fource in Berkel en Rodenrijs, Afbeelding: Heembouw Architecten.
Het distributiecentrum van auto-onderdelengrossier LKQ Fource is met zijn opmerkelijke ronde ontwerp een ware blikvanger op bedrijventerrein Oudeland in Berkel en Rodenrijs. Wat vooral opvalt aan het pand is de loopbrug die toegang biedt tot de centrale entree van het dc van 50.000 vierkante meter.
Ook voor dit pand geldt dat er veel is geïnvesteerd in duurzame installaties. Het dak is voorzien van 85.000 zonnepanelen, waardoor het gebouw volledig zelfvoorzienend is in zijn energiebehoefte.
Daarnaast is het gebouw volledig gasvrij en zijn er oplaadpunten voor elektrische voertuigen beschikbaar. Het grote aantal ramen in het gebouw zorgt voor veel daglicht, wat ten goede aan de werkomgeving.
'Het opmerkelijke ontwerp voor dit pand is een bewuste keuze geweest die is gemaakt tijdens het traject dat we doorlopen hebben. Hier staat een pand dat heel aantrekkelijk is om in te werken', stelde Loek Beekman, COO bij LKQ Fource in een interview met Logistiek.nl in 2020.
Volgens Beekman laat dit dc in combinatie met veel groen zien dat 'verdozing' ook mooi kan zijn. 'Ondanks dat er aan de achterkant van de gevel een vierkante hal zit'.
Naar de site van het LKQ Fource distributiecentrum
Wehkamp zet in Zwolle toon voor nieuwe generatie distributiecentra
In 2014, zijn tijd al ver vooruit het Wehkamp distributiecentrum in Zwolle, Foto: Wehkamp.nl
Koning Willem-Alexander opende in 2015 officieel het distributiecentrum van webwinkel Wehkamp dat is gevestigd op bedrijventerrein Hessenpoort in Zwolle. Het magazijn is grotendeels geautomatiseerd en behoort met zijn oppervlakte van 53.000 vierkante tot de eerste generatie XXL-distributiecentra.
Het pand, een ontwerp van architectenbureau DENC, was destijds qua vorm en duurzaamheid zijn tijd ver vooruit en vormt nog altijd een inspiratiebron voor de nieuwe generatie distributiecentra.
Wat in het oog springt aan dit distributiecentrum is de afgeronde goudkleurige gevel en de grote glazen entree over twee verdiepingen met een goudkleurige luifel.
Om het werken zo aantrekkelijk mogelijk te maken beschikt het pand op bedrijventerrein Hessenpoort in Zwolle over grote raampartijen die zorgen voor veel daglichtinval.
Op het dak van het Breeam Excellent gecertificeerde pand ligt een groot zonnepanelenveld dat voor 40 procent voorziet in de energiebehoefte van het pand. Daarnaast beschikt het gebouw over een warmte-koudeopslag. Bijzonder is de ecologische tuin die rondom het pand is aangelegd met daaronder een fietsenstalling.
‘Een duurzaam pand hoort in een ecologische omgeving te staan’, stelde programmadirecteur Andries van Daalen in 2016 in BT-Magazine. ‘Bij ons vind je dus geen asfalt en steen, maar hagen, klaprozen en korenbloemen. Ook vind je er een kikkerpoel en een insectenhotel. We proberen zo de natuur wat dichter bij de mensen te brengen.’
Naar de site van het Wehkamp distributiecentrum
Fonq distributiecentrum Utrecht: geen rechttoe-rechtaan blokkendoos
Allesbehalve een rechttoe rechtaan blokkendoos, het distributiecentrum van Fonq op Lage Weide in Utrecht, Foto: Muriel Janssen
Lage Weide is vanwege zijn centrale ligging de afgelopen jaren uitgegroeid tot een aantrekkelijke vestigingslocatie voor distributiecentra. Sinds 2019 is Fonq ook op dit bedrijventerrein aan de A2 gevestigd met een distributiecentrum van 22.000 vierkante meter.
Het dc van het online woonwarenhuis., dat gevestigd is pal naast het magazijn van Hema, is met zijn donkergrijze plint in combinatie met de witte-metallic gevel allesbehalve een rechttoe rechtaan blokkendoos.
Het lichte gevelpaneel zorgt ervoor dat de grootte van het distributiecentrum wordt 'verzacht'. Aan de zichtzijde van de A2 is duidelijk zichtbaar dat het kantoor in directe verbinding staat met de hal.
Een ruime, glazen ingang voor personeel zorgt ervoor dat de hal letterlijk een etalage vormt voor het online woonwarenhuis. De hoge bandramen met verspringende stijlen en houten panelen geven het geheel een speels karakter.
'Voorheen was onze distributie verdeeld over vier magazijnlocaties. Door dit terug te brengen naar één locatie kunnen we grote slagen maken in efficiëntie. Pakketjes kunnen in ons nieuwe distributiecentrum hier op Lage Weide nog sneller verlaten, wat leidt tot kostenbesparing', stelde Michel Schaeffer, CEO a.i. van Fonq tijdens de opening van het dc in juni 2019.
Naar de site van het Fonq-distributiecentrum
Efficiënt ruimtegebruik in Venlo: tweelaags magazijn met crossdock en kantoor
Het dubbeldeks distributiecentrum/cross dock van DSV in Sevenum, artist impression: Unibouw
In Nederland is de bouw van meerlaagse distributiecentra nog geen gemeengoed. Daar lijkt onder invloed van de verdozingsdiscussie en de snel stijgende grondprijzen verandering in te komen. Zo is logistiek dienstverlener DSV ver met de bouw van een meerlaags distributiecentrum op Greenport in Sevenum bij Venlo.
Het pand krijgt een tweelaags magazijn, een crossdock en een hoofdkantoor voor DSV Nederland.
Het magazijn bestaat uit twee lagen van in totaal 45.000 vierkante meter. De totale hoogte van het pand is circa 27 meter. Op de verdieping komt een groot expeditiedek die vrachtwagens via een hellingbaan op kunnen rijden. Het crossdockcentrum, bedoeld voor de snelle overslag van goederen, is bijna 20.000 vierkante meter en biedt plaats aan ruim 125 vrachtwagens. Het kantoorgebouw aan de voorzijde van het gebouw heeft 5.000 vierkante meter vloeroppervlakte
Constructief is een tweelaags magazijn een uitdaging, maar het biedt volgens Palazzo, de architect van het pand, een goed alternatief in een tijd waarin de beschikbaarheid van grote bouwgronden alsmaar schaarser wordt.
Naar de site over het meerlaagse dc van DSV
