De Dutch Green Building Council (DGBC) en Stichting Kennisalliantie Bedrijventerreinen (SKBN) gaan vanaf dit jaar intensiever samenwerken voor de Paris Proof Ranking. Deze beoordeling van de Nederlandse bedrijventerreinen op hun energieprestaties in relatie tot de doelstellingen van het Parijse Klimaatakkoord uit 2015, wordt sinds 2020 jaarlijks gepresenteerd door Rienstra Beleidsonderzoek, Elba\Rec en SKBN. De reden van de samenwerking is het verder uitwisselen van kennis om meer inzicht te krijgen in het energiegebruik van gebouwen en bedrijventerreinen, met het doel deze sector verder te verduurzamen.

De Paris Proof ambitie houdt in dat het energieverbruik van de gebouwde omgeving met twee derde omlaag moet ten opzichte van het huidige gemiddelde. Dat is een stevige maar noodzakelijke ambitie om in Nederland de doelen van het Parijse Klimaatakkoord te halen. Op verzoek van het bestuur van de SKBN is door Rienstra Beleidsonderzoek in 2021 en in 2022 een Paris Proof Ranking opgesteld, met behulp van actuele jaargegevens over het gebruik van aardgas en elektriciteit op bedrijventerreinen in respectievelijk 2020 en 2021.

Bedrijventerreinen zijn de grootste sector in de utiliteitsbouw qua oppervlak en energiegebruik, waar grote kansen liggen om energie te besparen en op te wekken. DGBC stimuleert vanuit het Paris Proof programma meerdere sectoren, waaronder bedrijventerreinen, om zich bewust te zijn van hun energiegebruik en om dit omlaag te brengen.

‘We zijn als SKBN erg verheugd met een verdere kennisuitwisseling met DGBC voor de Paris Proof Ranking’, zegt Theo Föllings, voorzitter van de SKBN. ‘De normering volgde natuurlijk al de definitie die de DGBC handhaaft, maar dat we dit nu samen kunnen oppakken maakt het extra waardevol. De beoordeling op werkelijk energiegebruik wordt daarmee een belangrijke normbepaling op gebouw-, en gebiedsniveau.’

Circulariteit

De SKBN laat zich ook niet onbetuigd op het gebied van circulariteit. Recycling en reparatie hebben als deelsectoren van de circulaire economie relatief veel ruimte nodig. Uit onderzoek (eveneens Rienstra Beleidsonderzoek) blijkt dat als bedrijventerreinen evenredig meegroeien met de rest van de economie, er in 2030 870 hectare extra ruimte nodig zal zijn om nieuwe circulaire activiteiten te herbergen. Die oppervlakte staat gelijk aan veertig bedrijventerreinen van gemiddelde omvang.

“Reden temeer”, aldus onderzoeker Gerlof Rienstra, “om te kijken naar de indeling van de bedrijventerreinen. Daar zijn nu veel bedrijven gevestigd die er eigenlijk niet thuishoren. Breng die bedrijven liever terug naar de stad of de randen van de stad. Hiermee komt er ruimte vrij om de extra hectares te realiseren en is het een mogelijke oplossing voor de leegstand van panden in de steden.”

“Gemeenten kijken op dit moment”, zegt Rienstra, “vooral naar de mogelijkheden van de transformatie van bedrijventerreinen naar woonwijken. In coalitieakkoorden van Brabantse steden is er in ieder geval wel aandacht voor bedrijventerreinen en dat is hoopgevend.”

Provincie Noord-Brabant, gemeente Etten-Leur, VNO-NCW Brabant Zeeland en de ondernemers op Vosdonk slaan de handen ineen voor de verduurzaming van bedrijventerrein Vosdonk. Op 20 maart 2023 ondertekenden gedeputeerde Anne-Marie Spierings, wethouder Ger de Weert en vertegenwoordigers van een aantal ‘koploper’ bedrijven het plan van aanpak van het project Grote Oogst Vosdonk.

De ondertekenaars willen Vosdonk gezamenlijk ontwikkelen tot een duurzame en toekomstbestendige werkomgeving. Zij werken samen aan duurzaam en slim gebruik van energie, een aangename, groene werkomgeving en duurzaam gebruik van grondstoffen en materialen. Voor de uitvoering is € 750.000 beschikbaar; zowel provincie, gemeente als het bedrijfsleven leggen ieder € 250.000 in.

Verduurzamingsambities

“Vosdonk heeft een grote uitdaging én ambitie op het gebied van energie", vertelt Anne-Marie Spierings (Energie en Circulaire economie). "Door in te zetten op besparing, meer duurzame opwekking, opslag en uitwisseling van energie levert de industrie bovendien een bijdrage aan het verminderen van de stikstofuitstoot. Met deze ondertekening starten concrete plannen om die ambitie – en andere verduurzamingsambities - waar te maken.” “De bedrijven op Vosdonk zijn van groot belang voor de Etten-Leurse economie", vervolgt Wethouder Ger de Weert (Duurzaamheid en Economie). "Ik ben er trots op dat zij zich samen met de provincie, VNO-NCW Brabant Zeeland en de gemeente inzetten om van Vosdonk een duurzaam bedrijventerrein te maken. Zo kan Etten-Leur rekenen op een bedrijventerrein dat klaar is voor de toekomst.”

Lokaal energienetwerk

Zo moeten de bedrijven in 2030 60% minder CO2 uitstoten en dat is geen kleine opgave. Het bedrijventerrein gebruikt 3 keer zoveel stroom als alle woningen in de gemeente bij elkaar, het elektriciteitsnet zit vol en de energiewet is nog niet aangepast. Toch zien de initiatiefnemers oplossingen in bijvoorbeeld een lokaal energienetwerk. Dat naast elektriciteit ook ruimte biedt voor waterstof en warmte. Hier doen de partijen verder onderzoek naar.

Klimaatadaptatie

Ook komt er meer ruimte voor groen en fiets- en wandelpaden langs bijvoorbeeld bestaande bedrijfstuinen. Dat is niet alleen voor een prettiger werkomgeving. Op deze manier is er ook aandacht voor klimaatadaptatie: voorkomen van hittestress en langer vasthouden van water zonder dat dat overlast veroorzaakt. Op het nieuw te ontwikkelen Fri-Jadoterrein zet de gemeente extra in op duurzaamheid en biodiversiteit. Zo komen er gebouwen met groene gevels en legt de gemeente groen aan om water op te vangen.

Circulair ambachtsplein

De partijen richten zich ook op volledig circulair gebruik van grondstoffen in 2050. Hiervoor vindt onderzoek plaats naar alle afvalstromen van de bedrijven op Vosdonk. Er zijn al bedrijven op Vosdonk die hiermee voorop lopen. De gemeente onderzoekt de haalbaarheid om de milieustraat om te bouwen tot een circulair ambachtsplein om meer grondstoffen te hergebruiken.

Grote Oogst

Vosdonk is 1 van de 13 terreinen van het provinciale programma Grote Oogst. Duurzame bedrijventerreinen zijn een belangrijke voorwaarde voor een toekomstbestendige economie en een goed en gezond woon- en vestigingsklimaat. Daarnaast kunnen bedrijventerreinen een grote bijdrage leveren aan onder andere de energietransitie, circulariteit, klimaatadaptatie en stikstofreductie: de 4 belangrijke pijlers van het project.

Bedrijventerreinen zijn vaak hitte-eilanden. Door integraal en gebiedsgericht (samen) te werken kunnen slimme oplossingen bedacht worden die impact hebben op meerdere thema's. Zo vangen groene daken niet alleen water op; ze koelen ook de omgeving en maken daarmee zonnepanelen efficiënter. En door lokaal (rest)materiaal te hergebruiken wordt energie bespaard en uitstoot van CO2 en stikstof voorkomen, bijvoorbeeld doordat er minder vervoersbewegingen nodig zijn.