Drie miljoen voor Zuid-Hollandse innovatiecampussen

‘Sturende bedrijventerreinen – ruimte maken voor transities’ is hét thema van het 19e BT Event op donderdag 14 november in De Fabrique in Utrecht. Want naast een faciliterende rol door het accommoderen van ruimtevragen, hebben de 3800 bedrijventerreinen in Nederland als vitale infrastructuur per definitie een sturende impact op de wereld van morgen. Door te kiezen welke ruimtevragen je wel of niet accommodeert, welke activiteiten je wáár accommodeert, welke circulaire stromen je mogelijk maakt, hoe je ruimte biedt aan opwek en opslag van energie en hoe je een vruchtbare bodem legt voor innovatieclusters, kun je transities helpen versnellen. De ruimte en activiteiten op bedrijventerreinen hebben daarin een cruciale rol.  Het borgen van ruimte voor stadsverzorgende (circulaire) bedrijvigheid en praktische banen in de nabijheid van bevolkingsconcentraties, is een nadrukkelijk doel van gemeenten die bij gronduitgifte steeds vaker op maatschappelijke waardecreatie sturen.  Waar ruimte en grond al zijn vergeven, willen overheden – zo goed en kwaad als het gaat – regie terugpakken op bedrijventerreinen. Creatief omgaan met bestaande/beschikbare ruimte door beter benutten, intensiveren, stapelen en mixen vergroot zowel de maatschappelijke als economische output. Op nationaal niveau ontstaat – gevoed vanuit meervoudige schaarste – een nieuw paradigma van ‘keuzes maken’. Selectieve groei en het mogelijk afschalen van economische sectoren die veel ruimte vragen, maar een beperkte economische en maatschappelijke waarde genereren, zijn geen taboes meer. Tegelijk dringt het besef door dat bepaalde sectoren door digitale en circulaire transities juist méér ruimte nodig hebben. Denk daarbij aan grootschalige (data)logistiek, en de opslag/verwerking van reststromen. Deze relatief nieuwe ruimtevragers moeten zo goed mogelijk worden ingepast. Zowel fysiek-ruimtelijk, als binnen een duurzaam economisch-ruimtelijk systeem. Op het BT Event in Utrecht gaan we, samen met onze partners Provincie Utrecht, Gemeente Utrecht, Gemeente Amersfoort en de NV OMU, aan de slag met de sturende rol die bedrijventerreinen kunnen oppakken. Met een duidelijke focus op processen, praktische oplossingen, financierbaarheid en uitvoerbaarheid. HOUD DE CONGRESSITE IN DE GATEN VOOR MEER INFO.  

In 2024 zal de opname van de logistieke vastgoedmarkt terugvallen naar 1,7 miljoen m2, een halvering ten opzichte van 2022. Huren zullen in sommige regio’s wel nog doorstijgen (omdat daar schaarste is aan goed logistiek vastgoed), terwijl de netto aanvangsrendementen met 40 basispunten stijgen tot gemiddeld 5,2% als teken van economische onzekerheid en grotere financiële risico’s. Dat zijn enkele conclusies uit het jaarlijkse onderzoek van logistiek- en vastgoedadviesbureau Buck Consultants International onder de top van de Nederlandse vastgoedontwikkelaars en -beleggers. De participanten vertegenwoordigen zo’n 85% van de professionele logistieke vastgoedmarkt in Nederland. De verwachte opname van warehouses in 2024 van ‘maar’ 1,7 miljoen m2 is een forse daling t.o.v. de voorgaande jaren: van een opname van 4,9 mln m2 in 2021 (ten tijde van de Covid-crisis,) via 3,4 miljoen m2 in 2022 en een (verwachte) opname van 1,9 miljoen m2 in 2023 naar nu 1,7 miljoen m2 in 2024. De opname daalt niet alleen vanwege een gebrek aan locaties. De vraag is ook afgenomen als gevolg van de haperende economie; bouw-, retail- en modebedrijven hebben het lastig en de forse groei door e-commerce bedrijven in de afgelopen jaren vlakt af. “Door de onzekerheid over de economie worden vestigings- en uitbreidingsbeslissingen uitgesteld. Ook wordt naar optimalisatie in bestaande warehouses gezocht bijv. door onderverhuur van delen van warehouses”, aldus Casper Wolf, senior adviseur Buck Consultants International. Huurprijzen zullen naar verwachting stijgen (gemiddeld met 5,5%) als gevolg van hogere financiële lasten en regionale schaarste, m.n. in Rotterdam, Tilburg-Waalwijk en Arnhem-Nijmegen. Nieuwe kansen: Duurzaamheid & Functiemenging Vrijwel alle logistiek vastgoedpartijen merken niet alleen dat huurders zeggen dat ze veel belang aan ESG-doelstellingen hechten, maar zien ook in de praktijk dat huurders bereid zijn extra te betalen voor duurzame, energieneutrale distributiecentra. Tot maximaal 6% extra huur blijkt goed bespreekbaar, zo is de ervaring van de vastgoed experts. De vastgoedsector ziet ook kansen voor functiemenging. Functiemenging op gebouwniveau vooral in combinatie met energie (zonnepanelen) en ook parkeren door personeel/bezoekers in/op/onder een distributiecentrum. Combinatie met wonen of sportvoorzieningen in één gebouw lukt vrijwel nooit, zo is de inschatting. Dat geldt ook op bedrijventerreinniveau waar combinatie met wonen en kantoren maar af en toe mogelijk is. Combinatie met andere bedrijfssectoren (bijv. lichte industrie) en zorgvuldige inpassing in de omgeving/landschap worden doorgaans wél kansrijk geacht. Ruimtelijke ordening De vastgoedpartijen verwachten de komende 3 jaren dat de overheden eisen en stringentere randvoorwaarden gaan stellen aan de realisering van distributiecentra. Jordi Hubers, senior adviseur Buck Consultants International, “Met het stellen van architectonische normen, eisen t.a.v. zonnepanelen op het dak van grotere dc’s, het verplicht delen van energie én het garanderen van een goede en veilige werkomgeving voor personeel kunnen de vastgoedontwikkelaars en beleggers goed uit de voeten. De ‘gaten’ tussen wat vastgoedpartijen nu al doen en wat ze denken dat de overheden in 2027 verplicht gaan stellen, zitten vooral in energieneutraliteit van gebouwen, de meest stringente BREEAM-normen als good, very good en excellent en klimaatadaptatieve maatregelen, zoals een groen dak, biodiversiteit en regenwateropvang”. Download de gehele presentatie via Buck Consultants International

We kijken nog even terug op het afgelopen jaar, met de SKBN Terugblik 2023. Klik hier om het jaaroverzicht van SKBN-activiteiten  te bekijken.  Afgelopen jaar was het jaar waarin er grote en ook concrete stappen zijn gezet om bedrijventerreinen weer duidelijk op de kaart te krijgen. Zo kwam het Ministerie van Economische Zaken en Klimaat kwam met haar Nationaal Programma Ruimte voor Economie. De Raad voor de leefomgeving en infrastructuur (Rli) bracht een advies uit over de vele kansen van verduurzaming op bedrijventerreinen. En het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL) toonde in haar rapport aan dat er ruimte op bedrijventerreinen nodig is voor de totstandkoming van een circulaire economie.  Als SKBN organiseerden we een reeks interessante evenementen waar we nieuwe kennis opdeden en ons netwerk versterkten: de SKBN studiereis naar Londen, een geslaagde SKBN On Tour met EZK en een succesvol BT Event met ELBA\REC. En vele seminars, webinars en natuurlijk onze eigen participantenraad en adviesraad.   En we mochten nieuwe leden in ons SKBN-netwerk verwelkomen: Metropoolregio Rotterdam Den Haag, Gemeente Utrecht en Gemeente Amsterdam als participanten. Intospace en Ecorys sloten aan als nieuwe kennispartners. En Stadsregio Parkstad Limburg als nieuwe deelnemer. We gaan in 2024 aan de slag om het momentum dat nu is gecreëerd rondom het belang van voldoende duurzame werklocaties verder benutten en uitbouwen. We gaan van papier naar praktijk en focussen op de 'how to'. Download hier de SKBN Terugblik 2023.